Dịch vụ bưu chính công ích là gì?
Căn cứ khoản 4 Điều 3 Luật Bưu chính 2010 định nghĩa về dịch vụ bưu chính công ích:
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau: …
4. Dịch vụ bưu chính công ích là dịch vụ bưu chính được cung ứng theo yêu cầu của Nhà nước, gồm dịch vụ bưu chính phổ cập, dịch vụ bưu chính phục vụ quốc phòng, an ninh và nhiệm vụ đặc thù khác.
Vậy, dịch vụ bưu chính công ích có thể hiểu là các dịch vụ bưu chính mà nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền đảm bảo cung cấp cho mọi người dân, không phân biệt vùng miền, nhằm bảo vệ quyền lợi chung của cộng đồng. Các dịch vụ này thường bao gồm việc gửi thư, bưu kiện, các dịch vụ chuyển phát, và các dịch vụ hỗ trợ khác liên quan đến bưu chính, đảm bảo tiếp cận thông tin và giao dịch cho tất cả mọi người, kể cả ở những khu vực xa xôi, khó khăn.
Dịch vụ bưu chính công ích có thể được cung cấp dưới hình thức trợ giá, hỗ trợ các công ty bưu chính hoạt động ở những khu vực không có lãi hoặc không có động lực kinh tế để đảm bảo tính công bằng, hiệu quả trong việc phục vụ nhu cầu của người dân.
Cung ứng dịch vụ bưu chính công ích như thế nào?
Theo Điều 32, Luật bưu chính 2010, cung ứng dịch vụ bưu chính công ích:
Hỗ trợ của Nhà nước: Nhà nước hỗ trợ cung cấp dịch vụ bưu chính công ích thông qua phạm vi dịch vụ bưu chính dành riêng và các cơ chế hỗ trợ khác. Mục tiêu là đảm bảo sự tiếp cận công bằng đối với dịch vụ bưu chính trên toàn quốc, đặc biệt là tại những khu vực khó khăn.
Chỉ định doanh nghiệp cung ứng dịch vụ: Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ định doanh nghiệp bưu chính Nhà nước quản lý mạng bưu chính công cộng và thực hiện cung ứng dịch vụ bưu chính công ích theo nhiệm vụ, kế hoạch do Nhà nước giao. Doanh nghiệp này có trách nhiệm đảm bảo mạng lưới bưu chính hoạt động ổn định và phục vụ lợi ích công cộng.
Cung ứng dịch vụ bưu chính dành riêng: Doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính công ích sẽ thực hiện cung cấp dịch vụ bưu chính dành riêng, bao gồm dịch vụ thư có địa chỉ nhận và khối lượng đơn chiếc tối đa đến 02 kg. Mức giá cước cho dịch vụ này sẽ được quy định theo pháp luật để đảm bảo tính hợp lý và khả năng thanh toán của người dân.
Giảm dần phạm vi dịch vụ: Phạm vi dịch vụ bưu chính dành riêng sẽ giảm dần theo tình hình phát triển bưu chính trong từng thời kỳ. Điều này sẽ được thực hiện theo quy định tại Điều 44 của Luật Bưu chính, nhằm dần khuyến khích sự phát triển tự chủ của ngành bưu chính.
Bưu chính công ích bao gồm những dịch vụ nào?
Dịch vụ bưu chính công ích là dịch vụ cung ứng theo yêu cầu của Nhà nước, bao gồm:
1. Dịch vụ bưu chính phổ cập là dịch vụ thư cơ bản, có địa chỉ nhận, có khối lượng đơn chiếc đến 02 ki-lô-gam (kg), bao gồm:
- Dịch vụ thư cơ bản trong nước;
- Dịch vụ thư cơ bản từ Việt Nam đi các nước;
- Dịch vụ thư cơ bản từ các nước đến Việt Nam.
2. Dịch vụ bưu chính phục vụ quốc phòng, an ninh và các nhiệm vụ đặc thù khác trong lĩnh vực bưu chính, cung ứng qua mạng bưu chính công cộng theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính công ích
Thiết lập mạng bưu chính công cộng: Doanh nghiệp có trách nhiệm thiết lập mạng bưu chính công cộng trên toàn quốc, phục vụ cả dịch vụ bưu chính trong nước và quốc tế. Đồng thời, doanh nghiệp phải lắp đặt thùng thư công cộng để nhận thư cơ bản từ người sử dụng dịch vụ.
Đảm bảo cung ứng dịch vụ và thực hiện nhiệm vụ công ích: Doanh nghiệp phải bảo đảm cung cấp dịch vụ bưu chính công ích và thực hiện các nhiệm vụ công ích khác theo danh mục, phạm vi, và giá cước do Nhà nước quyết định. Điều này bao gồm việc tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do cơ quan nhà nước có thẩm quyền đưa ra.
Xây dựng phương án giá cước: Doanh nghiệp phải xây dựng và trình phương án giá cước dịch vụ bưu chính cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền, dựa trên các quy định của Nhà nước về giá dịch vụ bưu chính.
Bảo trì và bảo vệ công trình bưu chính công cộng: Doanh nghiệp có nghĩa vụ kiểm tra, sửa chữa, bảo trì và bảo vệ các công trình thuộc mạng bưu chính công cộng, đảm bảo hoạt động ổn định và an toàn.
Sử dụng phương tiện vận tải chuyên ngành: Doanh nghiệp được phép sử dụng phương tiện vận tải chuyên ngành để cung cấp dịch vụ bưu chính công ích, đặc biệt là trong các khu vực đô thị, với sự ưu tiên của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Quản lý doanh thu và các dịch vụ cạnh tranh: Doanh nghiệp không được phép sử dụng doanh thu từ các dịch vụ bưu chính dành riêng để trợ cấp cho các khoản lỗ từ dịch vụ cạnh tranh khác dưới giá thành, nhằm duy trì sự công bằng trong hoạt động.
Theo dõi và báo cáo kết quả dịch vụ: Doanh nghiệp phải theo dõi riêng các dịch vụ bưu chính công ích và bưu chính dành riêng, và báo cáo kết quả cung ứng các dịch vụ này cho Bộ Thông tin và Truyền thông.
Sản xuất và cung ứng tem Bưu chính: Doanh nghiệp có nghĩa vụ sản xuất và cung cấp tem Bưu chính Việt Nam, phục vụ nhu cầu sử dụng của khách hàng.
Kinh doanh dịch vụ tài chính và các dịch vụ khác: Doanh nghiệp có thể sử dụng mạng bưu chính công cộng để kinh doanh các dịch vụ tài chính, tiết kiệm, chuyển tiền, phát hành báo chí và các dịch vụ khác theo quy định của pháp luật.
Không từ chối dịch vụ công ích: Doanh nghiệp không được phép từ chối cung cấp dịch vụ bưu chính công ích khi người sử dụng đã thực hiện đúng các yêu cầu về sử dụng dịch vụ.
Chất lượng dịch vụ và giá cước dịch vụ bưu chính công ích
Giá cước dịch vụ bưu chính công ích do cơ quan nhà nước có thẩm quyền về bưu chính – viễn thông quy định theo quy định của luật và pháp luật về giá.
Theo thông tư số 22/2017/TT-BTTTT quy định mức giá cước tối đa và chính sách miễn, giảm giá cước cho dịch vụ nhận gửi hồ sơ và chuyển trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ bưu chính công ích.
- Mức giá cước tối đa: Được xác định theo khối lượng và khu vực (nội tỉnh, liên tỉnh, nội quận/thị xã, liên quận/thị xã). Cước dao động từ 26,000 đồng đến 51,000 đồng tùy vào loại dịch vụ và trọng lượng.
- Chính sách miễn, giảm giá cước: Miễn cước cho người hoạt động cách mạng trước 1945 và bà mẹ Việt Nam anh hùng; giảm 50% cho anh hùng lực lượng vũ trang, thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, và người dân ở vùng khó khăn.
- Tổ chức thực hiện: Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ giám sát và điều chỉnh giá cước khi cần thiết. Các cơ quan bưu chính phải niêm yết và công khai mức giá.
Vai trò của dịch vụ bưu chính công ích
Cung cấp dịch vụ cho mọi đối tượng: Dịch vụ bưu chính công ích giúp bảo đảm rằng tất cả người dân, kể cả ở những khu vực xa xôi, hẻo lánh, đều có quyền tiếp cận các dịch vụ bưu chính cơ bản, bao gồm gửi thư, bưu kiện, và các dịch vụ khác. Điều này giúp thúc đẩy sự công bằng trong xã hội.
Hỗ trợ giao tiếp trong xã hội: Bưu chính công ích đảm bảo rằng thông tin có thể được chuyển tải nhanh chóng và hiệu quả giữa các cá nhân, cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và tổ chức. Dịch vụ này cũng đặc biệt quan trọng trong việc duy trì các dịch vụ hành chính công và thông tin công cộng.
Khuyến khích phát triển kinh tế: Các dịch vụ bưu chính công ích cung cấp nền tảng quan trọng cho thương mại điện tử, chuyển tiền, gửi hàng hóa, giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các tổ chức từ thiện hay các cá nhân dễ dàng kết nối và giao dịch.
Tạo ra các dịch vụ công bổ sung: Dịch vụ bưu chính công ích còn thường xuyên cung cấp các dịch vụ xã hội như phát tiền lương hưu, trợ cấp xã hội, hỗ trợ các chương trình y tế công cộng… giúp phân phối các lợi ích của chính phủ tới người dân.
Đảm bảo sự ổn định và liên kết quốc gia: Các dịch vụ bưu chính công ích góp phần vào việc duy trì sự ổn định của hệ thống thông tin quốc gia, đồng thời là cầu nối quan trọng giữa các vùng miền, đóng vai trò chiến lược trong việc kết nối mọi người và phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.
Những lưu ý khi sử dụng dịch vụ bưu chính và dịch vụ bưu chính công ích
Kiểm tra thông tin địa chỉ rõ ràng: Đảm bảo rằng thông tin về người nhận, địa chỉ, số điện thoại và các chi tiết liên quan là chính xác và rõ ràng. Nếu có thể, ghi rõ các chỉ dẫn địa lý (như gần điểm mốc) để tránh nhầm lẫn khi giao hàng.
Chọn dịch vụ phù hợp: Tùy thuộc vào yêu cầu về thời gian và độ quan trọng của thư, bạn nên lựa chọn dịch vụ bưu chính phù hợp. Ví dụ, nếu cần gửi thư, bưu kiện nhanh, bạn có thể chọn dịch vụ chuyển phát nhanh hoặc dịch vụ bảo đảm.
Đóng gói đúng cách: Đảm bảo bưu kiện được đóng gói cẩn thận và phù hợp với tính chất của hàng hóa. Đặc biệt đối với các mặt hàng dễ vỡ hoặc nhạy cảm, cần có lớp bảo vệ bên ngoài như bọc nilon chống sốc.
Kiểm tra các quy định và hạn chế: Nắm rõ các quy định về hàng hóa có thể gửi qua dịch vụ bưu chính. Một số loại hàng hóa như chất dễ cháy, vật phẩm nguy hiểm hay hàng hóa bị cấm không được phép gửi qua bưu điện.
Lưu giữ biên lai và mã vận đơn: Sau khi gửi bưu kiện, bạn nên lưu lại biên lai và mã vận đơn để có thể theo dõi tiến trình giao hàng và giải quyết khi có sự cố xảy ra.
Theo dõi tình trạng bưu kiện:Sử dụng các công cụ theo dõi (tracking) của dịch vụ bưu chính để kiểm tra trạng thái bưu kiện của bạn, tránh việc mất bưu kiện hoặc bị chậm trễ.
Chú ý đến thời gian giao nhận: Mỗi dịch vụ bưu chính có thời gian giao nhận khác nhau. Bạn nên tính toán trước để tránh việc bưu kiện đến muộn hoặc không đúng thời điểm.
Đảm bảo thanh toán đầy đủ: Đảm bảo thanh toán đúng và đủ cho dịch vụ bạn sử dụng, bao gồm phí gửi thư, phí vận chuyển nhanh (nếu có) và các loại phí dịch vụ khác.
Giữ liên lạc với bưu cục khi cần thiết: Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về dịch vụ hoặc vấn đề liên quan đến bưu kiện, hãy liên hệ trực tiếp với bưu cục hoặc tổng đài hỗ trợ để được giải đáp.
Kiểm tra dịch vụ bảo hiểm: Đối với các bưu kiện có giá trị cao, bạn có thể xem xét việc mua thêm bảo hiểm vận chuyển để đảm bảo quyền lợi trong trường hợp mất mát hay hư hỏng.
Việc lựa chọn dịch vụ bưu chính phù hợp giúp đảm bảo thời gian và chi phí vận chuyển hợp lý. Nếu bạn quan tâm đến cơ hội làm việc trong ngành bưu chính – viễn thông, hãy xem thêm thông tin tuyển dụng tại Jobsnew.
FAQs những câu hỏi liên quan đến dịch vụ bưu chính công ích
1. Dịch vụ bưu chính công ích là gì?
Dịch vụ bưu chính công ích là dịch vụ bưu chính do Nhà nước quản lý và hỗ trợ, bao gồm gửi thư, bưu kiện, dịch vụ phục vụ quốc phòng, an ninh và các nhiệm vụ đặc thù khác.
2. Dịch vụ bưu chính công ích có những loại nào?
Gồm dịch vụ bưu chính phổ cập (gửi thư trong nước, quốc tế) và dịch vụ bưu chính phục vụ quốc phòng, an ninh theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
3. Nhà nước hỗ trợ dịch vụ bưu chính công ích như thế nào?
Nhà nước hỗ trợ thông qua phạm vi dịch vụ bưu chính dành riêng và các cơ chế hỗ trợ khác, đảm bảo tiếp cận công bằng trên toàn quốc.
4. Doanh nghiệp nào cung cấp dịch vụ bưu chính công ích?
Thủ tướng Chính phủ chỉ định doanh nghiệp bưu chính Nhà nước thực hiện cung cấp dịch vụ này theo nhiệm vụ, kế hoạch do Nhà nước giao.
5. Dịch vụ bưu chính công ích có giá cước như thế nào?
Giá cước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định, đảm bảo phù hợp với khả năng thanh toán của người dân.
6. Có chính sách miễn, giảm giá cước không?
Có. Một số đối tượng như người hoạt động cách mạng trước 1945, Bà mẹ Việt Nam anh hùng được miễn phí, và các đối tượng chính sách khác được giảm đến 50%.
7. Dịch vụ bưu chính công ích có bị hạn chế không?
Phạm vi dịch vụ bưu chính công ích sẽ giảm dần theo tình hình phát triển bưu chính để khuyến khích sự tự chủ của ngành.
8. Doanh nghiệp bưu chính công ích có nghĩa vụ gì?
Doanh nghiệp phải thiết lập mạng bưu chính công cộng, đảm bảo cung cấp dịch vụ đúng quy định, xây dựng phương án giá cước, bảo trì công trình bưu chính, và báo cáo kết quả cung ứng với cơ quan quản lý.
9. Làm thế nào để theo dõi bưu kiện gửi qua dịch vụ bưu chính công ích?
Người gửi có thể sử dụng mã vận đơn để tra cứu trên hệ thống theo dõi trực tuyến của doanh nghiệp bưu chính hoặc liên hệ bưu cục gần nhất.
10. Có thể từ chối cung cấp dịch vụ bưu chính công ích không?
Không. Doanh nghiệp bưu chính công ích không được từ chối cung cấp dịch vụ khi người sử dụng đã thực hiện đầy đủ yêu cầu về sử dụng dịch vụ.
Lời kết
Dịch vụ bưu chính công ích không chỉ đơn thuần là một phương tiện chuyển phát thư từ và bưu kiện mà còn là nền tảng quan trọng giúp kết nối con người, hỗ trợ các dịch vụ công và thúc đẩy thương mại. Với sự giám sát của Nhà nước, chất lượng dịch vụ và giá cước luôn được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo tính công bằng và hợp lý cho mọi đối tượng.
