Peer pressure – áp lực đồng trang lứa, một thuật ngữ đã không quá xa lạ nhưng nó lại trở nên phổ biến trên các nền tảng mạng xã hội dạo gần đây. Trong cuộc sống, ắt hẳn không ít lần bạn cảm thấy mệt mỏi khi tự so sánh bản thân với những người bạn đồng trang lứa, bạn cảm thấy áp lực đè nặng hơn khi những người bạn của mình có được một cuộc sống ổn định hơn. Đó gọi là peer pressure, hôm nay hãy cùng Jobsnew tìm hiểu rõ hơn về peer pressure là gì? Cách ứng phó và phát triển tích cực nhé!
1. Khái niệm và đặc điểm của peer pressure là gì?
1.1 Định nghĩa của peer pressure
Peer pressure nghĩa là gì? Là một thuật ngữ được dùng trong giáo dục, y học, cụ thể hơn là tâm lý học. Peer pressure là áp lực được tạo nên từ hành vi, ý kiến, giá trị con người, sự so sánh với những người xung quanh mà đặc biệt là bạn bè đồng trang lứa. Thông thường, đồng trang lứa hay được hiểu là bạn bè xung quanh mình.
Tuy nhiên, nó nên được định nghĩa một cách đầy đủ hơn là bất kỳ ai có tuổi tác và địa vị tương tự trong xã hội. Đó có thể là bạn học, bạn cùng tuổi, đồng nghiệp cùng công ty, hoặc người có kinh nghiệm làm việc tương đương trong cùng một lĩnh vực.
Peer pressure (Áp lực đồng trang lứa) nói về ảnh hưởng mà những người đồng trang lứa này có thể tác động lên nhau. Vì xuất phát điểm của peer pressure có thể là sự so sánh, những lời chê bai, ý kiến đóng góp từ cá nhân hay tổ chức nào đó có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến bản thân chúng ta. Khi gặp loại áp lực này, bạn sẽ luôn có cảm giác rằng mình phải đạt được những điều giống như những người đồng trang lứa trong xã hội đang làm.
1.2 Biểu hiện của peer pressure
Biểu hiện của áp lực đồng trang lứa khác biệt ở mỗi người. Nhưng, về cơ bản, biểu hiện chung nhất là một người thay đổi thái độ, suy nghĩ, niềm tin, hành vi,… theo quan điểm của người xung quanh. Peer pressure có thể tích cực hoặc tiêu cực tùy thuộc vào cách nó ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tâm lý của chúng ta.
Peer pressure tích cực là điều gì đó khiến bạn đưa ra những lựa chọn tốt hơn cho bản thân và không làm giảm giá trị cốt lõi của bạn. Chẳng hạn như:
- Bỏ hút thuốc.
- Không uống rượu khi lái xe.
- Tập thể dục thể thao hàng ngày.
- Thực hiện các chế độ ăn uống tốt cho sức khỏe.
Peer pressure được coi là tiêu cực khi nó ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của bạn. Bạn bắt đầu hành động theo cách trái ngược với giá trị cốt lõi của chính mình. Khi đó, lòng tự trọng của bạn sẽ bị ảnh hưởng và bạn có thể bắt đầu cảm thấy như bạn đang mất kiểm soát đối với bản thân và cuộc sống. Lúc này, bạn dễ dàng đưa ra những lựa chọn sai lầm ảnh hưởng tiêu cực hơn đến bạn, về cả thể chất và tinh thần.
2. Nguyên nhân dẫn đến peer pressure
Có nhiều nguyên nhân xuất phát từ cả bên trong suy nghĩ của bạn và những tác động từ môi trường bên ngoài khiến bạn bận tâm đến thành tích của người khác. Dưới đây là một vài nguyên nhân chính:
2.1 Ảnh hưởng từ mạng xã hội và truyền thông lên peer pressure
Đây là thời đại của công nghệ số vì thế mạng xã hội ngày càng phát triển và được nhiều bạn trẻ yêu thích. Tuy nhiên, mạng xã hội được ví như “con dao hai lưỡi”. Bên cạnh những giá trị mà nó mang lại cho cuộc sống, chúng ta cũng không thể phủ nhận nó là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng peer pressure.
Những thành công được lan tỏa trên mạng xã hội đã vô tình khiến người xem nó rơi vào trạng thái áp lực đồng trang lứa. Chính vì thế, hãy biết sử dụng mạng xã hội một cách hợp lý, đúng lúc, đúng chỗ để bản thân phát triển theo hướng tích cực nhất.
2.2 Sự phát triển cá nhân và tâm lý lứa tuổi peer pressure
Đối với các bạn trẻ, đặc biệt là ở tuổi vị thành niên, cả nhân cách lẫn tư duy đều đang phát triển, do đó đây là thời điểm họ dễ bị tác động bởi bạn bè, mối quan hệ và môi trường xung quanh nhất. Khi tư duy và nhân cách chưa phát triển ổn định, mọi người thường dễ bị tác động bởi hoàn cảnh và các tác nhân xung quanh. Chắc hẳn, trong chúng ai cũng đã từng vì người khác giỏi mà cảm thấy bản thân kém cỏi, thất bại. Điều này xảy đến là vì bạn chưa hiểu rõ giá trị cũng như tiềm năng của bản thân.
2.3 Sự so sánh và nhu cầu hòa nhập xã hội peer pressure
Nếu văn hóa châu Âu coi trọng chủ nghĩa cá nhân thì người châu Á lại chú trọng vào chủ nghĩa tập thể. Vậy nên, người được sinh ra và lớn lên dưới văn hóa phương Đông rất dễ hình thành việc so sánh xã hội.
Do đó, việc những người sống trong nền văn hoá phương này có xu hướng so sánh bản thân với những người khác là điều không quá ngạc nhiên. Họ tự so sánh mình với người khác hoặc bị so sánh với người khác đã vô tình tạo nên áp lực đồng trang lứa. Việc này xuất phát từ việc họ mong muốn xác định bản thân về mối quan hệ hoặc là đánh giá thứ hạng hay giá trị của một người.
Nhu cầu được hoà nhập xã hội cũng là một trong các lý do được sử dụng nhiều nhất để giải thích cho áp lực đồng trang lứa mà bản thân phải gánh chịu. Vì muốn hoà nhập với mọi người, muốn bản thân không có khác biệt nào với mọi người mà chúng ta vô hình tạo cho bản thân những áp lực để thay đổi tư duy, điều chỉnh hành vi và thái độ cho phù hợp.
Khám phá thêm nhiều công việc hấp dẫn tại: Jobsnew.vn
3. Tác động của peer pressure: Tốt và xấu
Trong thực tế, tình trạng này vẫn tồn tại 2 mặt tích cực và tiêu cực mà chúng ta cần phải nhìn nhận thật rõ ràng:
3.1 Những ảnh hưởng tích cực từ peer pressure
Khi bạn nhìn nhận vấn đề ở mức độ vừa phải và đúng đắn thì áp lực đồng trang lứa có thể được xem là động lực tích cực để thúc đẩy mọi người phấn đấu, cố gắng nhiều hơn nhằm phát triển bản thân một cách toàn diện. Đôi khi nhờ vào những áp lực đó mà nhiều người dần vượt qua được giới hạn của chính mình, tìm kiếm được những tiềm năng của bản thân để có thể đạt được nhiều thành hơn trong cuộc sống.
Nhiều người thường nói rằng, áp lực tạo nên kim cương. Hiểu theo cách đơn giản đó chính là phải có những áp lực về mục tiêu cần đạt được bạn mới thực sự phấn đấu và nỗ lực để trở thành phiên bản xuất sắc hơn của bản thân. Ví dụ về peer pressure chính là nguồn động lực to lớn để họ có thể dần bước ra được vùng an toàn của chính mình và trở nên tốt hơn. Chính nhờ vào những sự thôi thúc và những đích đến to lớn ấy mà họ có thể cố gắng nhiều hơn để hoàn thành những ước mơ, mục tiêu và khát vọng của chính mình.
Nhờ có áp lực mà con người mới ý thức rõ hơn về giá trị cốt lõi của bản thân, không ngừng nỗ lực, phấn đấu để trở nên tốt đẹp.
3.2 Các tác động tiêu cực của peer pressure và cách nhận biết
Tuy nhiên, nếu không biết cách đón nhận và xử lý tốt thì áp lực đồng trang lứa sẽ trở thành công cụ nguy hiểm đè nặng lên cuộc sống của chúng ta. Đây có thể được xem là ngọn đá khổng lồ ngăn cản việc bạn phát triển và tìm đến những sự thành công, đồng thời nó còn tác động nghiêm trọng đến đời sống tinh thần và những sinh hoạt hàng ngày của bạn. Nếu không biết cách đối mặt tốt với peer pressure thì nhiều khả năng bạn sẽ phải gánh chịu những tác hại tiêu cực dưới đây, bạn cần lưu ý để nhận biết:
- Áp lực tăng cao và luôn ám ảnh tâm trí của bạn sẽ thôi thúc việc bạn phải hành động nhanh chóng, vội vàng và thiếu sự suy xét kỹ lưỡng dẫn đến những hậu quả khôn lường.
- Áp lực đồng trang lứa khiến cho chúng ta dần mất đi sự tự tin vào chính bản thân mình, lâu dần bạn sẽ trở thành một người tự ti, mặc cảm, thiếu tự trọng và xem thường các giá trị của bản thân.
- Peer Pressure làm gia tăng nguy cơ trầm cảm ở nhiều đối tượng khác nhau. Họ sẽ thường xuyên rơi vào trạng thái buồn chán, ủ rũ, mệt mỏi, suy nghĩ tiêu cực và không còn hứng thú với bất kỳ hoạt động nào xảy ra xung quanh đời sống hàng ngày.
- Những người bị áp lực đồng trang lứa kéo dài sẽ có nguy cơ trở thành tệ nạn xã hội. Họ có xu hướng tìm đến các chất độc hại như rượu bia, thuốc lá, ma túy,…để giải tỏa những cảm xúc tiêu cực của chính mình.
- Một số người hình thành suy nghĩ lệch lạc, có xu hướng ganh tỵ, thù ghét những người thành công và tài giỏi hơn mình nên có khả năng sẽ đe dọa, làm tổn thương đến những người đó.
- Các mối quan hệ có thể bị đe dọa nghiêm trọng. Nhiều người thường xuyên bị đem ra so sánh với anh chị em trong gia đình khiến cho có xu hướng ghét bỏ và muốn loại bỏ, tránh xa các mối quan hệ khiến họ phải chịu nhiều áp lực.
4. Chiến lược ứng phó và vượt qua peer pressure
4.1 Thay đổi suy nghĩ về peer pressure và tự tin vào bản thân
Thật ra peer pressure không hề đáng sợ như chúng ta vẫn nghĩ. Bạn chỉ cần thay đổi góc nhìn của bản thân về vấn đề mình đang gặp, hiểu biết về anti peer pressure là gì, xem áp lực là động lực để phát triển và học cách tận dụng những áp lực đó để hoàn thiện bản thân. Cho phép bản thân mình tự tin vào khả năng cá nhân và đặt niềm tin cho chính mình.
4.2 Xác định mục tiêu cá nhân và giới hạn
Xác định rõ ràng mục tiêu sống cho bản thân là cách hữu hiệu để vượt lên trên peer pressure tiêu cực. Bởi nó giúp bạn có động lực, ý chí để cố gắng và phấn đấu. Lúc này, bạn sẽ chỉ tập trung toàn bộ sức lực, tinh thần vào mục tiêu cá nhân chứ không có thời gian để bận tâm với những áp lực từ xung quanh.
Mỗi người sẽ có những điểm mạnh riêng nên mọi sự so sánh đều là khập khiễng. Do đó, bạn phải hiểu rõ giới hạn của bản thân. Bạn hãy cố gắng làm mọi thứ tốt nhất trong khả năng của mình chứ đừng cố chấp theo đuổi những thứ quá xa vời.
4.3 Tôn trọng sự lựa chọn của bản thân và người khác
Để có thể thoát khỏi peer pressure, điều mà bạn cần phải ghi nhớ đó chính là học cách tôn trọng ý kiến và sự lựa chọn của người khác. Mỗi người sẽ có những suy nghĩ, quan điểm và chuẩn mực riêng nên việc bạn tôn trọng người khác cũng chính là đang tôn trọng bản thân bạn.
Kết luận
Peer pressure hay áp lực đồng trang lứa sẽ không còn đáng sợ khi bạn biết cách nhìn nhận nó một cách tích cực và có cho mình những biện pháp khắc phục hợp lí. Bài viết trên chúng ta đã cùng đi tìm hiểu về peer pressure là gì. Mong rằng bài viết sẽ mang lại nhiều giá trị đến bạn. Theo dõi Jobsnew Blog để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích và nhanh chóng nhất nhé!
