Vận tải đa phương thức là một hình thức vận tải kết hợp nhiều phương thức vận tải khác nhau để vận chuyển hàng hóa từ nơi đi đến nơi cần đến. Hình thức vận tải này có nhiều ưu điểm như rút ngắn thời gian vận chuyển, giảm chi phí vận tải, tăng tính linh hoạt trong vận chuyển,… Bài viết này tôi sẽ giới thiệu về vận tải đa phương thức và các loại chứng từ liên quan đến khái niệm này. Cùng theo dõi bạn nhé!
1. Khái niệm về vận tải đa phương thức và chứng từ kết nối
Vận tải đa phương thức là gì? Là hình thức vận tải hàng hóa sử dụng đồng thời hai hoặc nhiều phương thức vận tải khác nhau để thực hiện một chuyến vận tải từ nơi đi đến nơi cần đến. Vận tải đa phương thức đóng vai trò quan trọng trong logistics hiện nay. Đây là cầu nối hỗ trợ cho các hoạt động thương mại phát triển một cách nhanh chóng.
Chứng từ kết nối là chứng từ do người kinh doanh vận tải đa phương thức phát hành, xác nhận việc nhận hàng để vận chuyển và cam kết giao hàng theo đúng những điều khoản của hợp đồng vận tải đa phương thức. Một số loại chứng từ kết nối phổ biến là: Vận đơn (Bill of Lading – B/L), vận đơn đường bộ (Road Waybill – CMR), vận đơn đường thủy (Bill of Lading – B/L), phiếu giao nhận hàng hóa (Delivery Order – DO), chứng thư bảo hiểm hàng hóa (Cargo Insurance Certificate),…
2. Tầm quan trọng của vận tải đa phương thức
Vận tải đa phương thức mang lại nhiều lợi ích cho cả người gửi hàng, người kinh doanh vận tải và nền kinh tế nói chung. Cụ thể:
Đối với người gửi hàng:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí vận tải.
- Giảm thiểu rủi ro hư hỏng, mất mát hàng hóa.
- Thuận tiện trong việc giao nhận hàng hóa.
- Đối với người kinh doanh vận tải:
- Mở rộng thị trường, tăng doanh thu.
- Thu hút khách hàng.
Đối với nền kinh tế:
- Thúc đẩy thương mại quốc tế.
- Tăng cường liên kết kinh tế giữa các vùng miền.
3. Quy định về chứng từ vận tải đa phương thức
3.1 Quy định chứng từ vận tải đa phương thức quốc tế
Chứng từ vận tải đa phương thức quốc tế là một loại chứng từ quan trọng trong vận tải đa phương thức quốc tế. Chứng từ này xác nhận việc nhận hàng để vận chuyển và cam kết giao hàng của người kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế. Tại thời điểm người kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế đã tiếp nhận hàng hóa, người này phải phát hành một chứng từ vận tải đa phương thức ở 2 dạng:
- Chuyển nhượng được: Là chứng từ gốc do người kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế phát hành và được ký hậu bởi người kinh doanh vận tải đa phương thức hoặc đại lý của người kinh doanh vận tải đa phương thức. Chứng từ vận tải đa phương thức gốc có giá trị như một biên lai nhận hàng và là bằng chứng của hợp đồng vận tải đa phương thức.
- Không chuyển nhượng được: Là chứng từ do người kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế phát hành và không thể được chuyển nhượng cho người khác.
Về mặt hình thức, chứng từ vận tải đa phương thức quốc tế do người kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế trực tiếp ký hoặc phải là người được người kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế ủy quyền ký lên chứng từ. Cách thức thể hiện chữ ký trên chứng từ vận tải đa phương thức có thể ở dạng chữ ký tay, chữ ký được in qua máy fax, đục lỗ, đóng dấu, ký hiệu hoặc bằng bất kỳ phương tiện cơ học hay điện tử nào khác theo quy định của pháp luật có hiệu lực hiện hành.
Mẫu chứng từ vận tải đa phương thức phải được đăng ký với Bộ giao thông vận tải. Việc đăng ký mẫu chứng từ vận tải đa phương thức thực hiện theo quy định của Bộ giao thông vận tải.
3.2 Quy định về chứng từ vận tải đa phương thức nội địa
Chứng từ vận tải đa phương thức nội địa là loại chứng từ quan trọng trong vận tải đa phương thức nội địa. Chứng từ này xác nhận việc nhận hàng để vận chuyển và cam kết giao hàng của người kinh doanh vận tải đa phương thức nội địa. Theo quy định tại Điều 12 Nghị định 87/2009/NĐ-CP ngày 21/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh vận tải đa phương thức, người kinh doanh vận tải đa phương thức nội địa có nghĩa vụ phát hành chứng từ vận tải đa phương thức ngay sau khi tiếp nhận hàng hóa.
Về mặt hình thức, chứng từ vận tải đa phương thức nội địa do người kinh doanh vận tải đa phương thức nội địa trực tiếp ký hoặc phải là người được người kinh doanh vận tải đa phương thức nội địa ủy quyền ký lên chứng từ. Cách thức thể hiện chữ ký trên chứng từ vận tải đa phương thức nội địa không được quy định cụ thể, nhưng phải đảm bảo tính xác thực và có giá trị pháp lý. Mẫu chứng từ vận tải đa phương thức nội địa phải được đăng ký và thực hiện theo quy định của Bộ Giao thông vận tải.
3.3 Các dạng chứng từ vận tải đa phương thức
Dựa trên khả năng chuyển nhượng, chứng từ vận tải đa phương thức được chia thành 2 loại:
- Chứng từ vận tải đa phương thức chuyển nhượng được.
- Chứng từ vận tải đa phương thức không chuyển nhượng được.
3.3.1 Chứng từ vận tải đa phương thức chuyển nhượng được
Chứng từ vận tải đa phương thức chuyển nhượng được là chứng từ có thể được chuyển nhượng cho người khác. Chứng từ này thường được sử dụng trong các trường hợp sau:
- Người gửi hàng muốn chuyển nhượng quyền nhận hàng cho người khác.
- Người kinh doanh vận tải đa phương thức muốn chuyển nhượng quyền vận chuyển hàng hóa cho người khác.
Chứng từ vận tải đa phương thức chuyển nhượng được có thể được phát hành theo một trong các hình thức sau:
- Xuất trình: Chứng từ vận tải đa phương thức xuất trình là chứng từ chỉ được giao cho người nhận hàng khi người nhận hàng xuất trình chứng từ cho người kinh doanh vận tải đa phương thức.
- Theo lệnh: Chứng từ vận tải đa phương thức theo lệnh là chứng từ có thể được chuyển nhượng cho người khác bằng cách ký hậu.
- Theo lệnh của người có tên trong chứng từ gốc: Chứng từ vận tải đa phương thức theo lệnh của người có tên trong chứng từ gốc là chứng từ có thể được chuyển nhượng cho người khác chỉ khi người nhận hàng có tên trong chứng từ gốc.
3.3.2 Chứng từ vận tải đa phương thức không chuyển nhượng được
Chứng từ vận tải đa phương thức không chuyển nhượng được là chứng từ không thể được chuyển nhượng cho người khác. Chứng từ này thường được sử dụng trong các trường hợp sau:
- Người gửi hàng muốn đảm bảo rằng chỉ người nhận hàng được chỉ định mới có thể nhận hàng.
- Người kinh doanh vận tải đa phương thức muốn đảm bảo rằng chỉ người nhận hàng được chỉ định mới có thể nhận hàng.
- Chứng từ vận tải đa phương thức không chuyển nhượng được được phát hành theo hình thức đích danh người nhận hàng.
3.4 Quyền chuyển nhượng chứng từ vận tải đa phương thức
Việc chuyển nhượng chứng từ vận tải đa phương thức được thực hiện theo quy định sau:
3.4.1 Đối với hình thức “xuất trình”:
Chứng từ vận tải đa phương thức xuất trình là chứng từ chỉ được giao cho người nhận hàng khi người nhận hàng xuất trình chứng từ cho người kinh doanh vận tải đa phương thức. Do đó, việc chuyển nhượng chứng từ vận tải đa phương thức xuất trình được thực hiện bằng cách đơn giản là chuyển giao chứng từ cho người nhận hàng mới.
3.4.2 Đối với hình thức “theo lệnh”:
Chứng từ vận tải đa phương thức theo lệnh là chứng từ có thể được chuyển nhượng cho người khác bằng cách ký hậu. Người nhận hàng mới muốn chuyển nhượng chứng từ vận tải đa phương thức theo lệnh cần ký hậu vào chứng từ. Ký hậu có thể được thực hiện bằng cách gạch chéo lên chữ “Theo lệnh” và ký tên của người nhận hàng mới.
3.4.3 Đối với hình thức “theo lệnh của người có tên trong chứng từ gốc”:
Chứng từ vận tải đa phương thức theo lệnh của người có tên trong chứng từ gốc là chứng từ có thể được chuyển nhượng cho người khác chỉ khi người nhận hàng có tên trong chứng từ gốc. Người nhận hàng mới muốn chuyển nhượng chứng từ vận tải đa phương thức theo lệnh của người có tên trong chứng từ gốc cần ký hậu vào chứng từ và ký tên của người nhận hàng mới. Ngoài ra, người có tên trong chứng từ gốc cũng cần ký hậu vào chứng từ để xác nhận việc chuyển nhượng.
3.5 Nội dung và hiệu lực của chứng từ vận tải đa phương thức
Nội dung của chứng từ vận tải đa phương thức phải tuân thủ các quy định của pháp luật. Nội dung của chứng từ vận tải đa phương thức phải bao gồm các thông tin sau:
Tên và địa chỉ của người kinh doanh vận tải đa phương thức.
- Ngày phát hành chứng từ.
- Tên và địa chỉ của người gửi hàng.
- Tên và địa chỉ của người nhận hàng.
- Mô tả hàng hóa.
- Số lượng kiện hàng.
- Trọng lượng hoặc thể tích hàng hóa.
- Phí vận tải.
- Chữ ký người đại diện kinh doanh
- Điều khoản về trách nhiệm của người kinh doanh vận tải đa phương thức.
Hiệu lực của chứng từ vận tải đa phương thức được quy định tại Điều 23 của Công ước CIMD và Điều 12 của Nghị định 87/2009/NĐ-CP. Theo quy định này, chứng từ vận tải đa phương thức là bằng chứng của hợp đồng vận tải đa phương thức và xác nhận việc nhận hàng để vận chuyển của người kinh doanh vận tải đa phương thức. Chứng từ vận tải đa phương thức cũng là bằng chứng để người nhận hàng nhận hàng từ người kinh doanh vận tải đa phương thức.
3.6 Quy định bảo lưu trong chứng từ vận tải đa phương thức
Trường hợp chứng từ vận tải đa phương thức đã ghi những chi tiết về tính chất chung, có ký hiệu, mã hiệu, ghi nhận số lượng kiện/chiếc hoặc trọng lượng thể hiện rõ số lượng hàng hóa mà người kinh doanh vận tải đa phương thức hoặc người được ủy quyền biết, có cơ sở hợp lý cho rằng mô tả là không chính xác hàng hóa thực sự nhận được.
3.6.1 Ví dụ về vận tải đa phương thức:
Chứng từ vận tải đa phương thức ghi nhận số lượng kiện hàng là 100 kiện, nhưng khi nhận hàng, người kinh doanh vận tải đa phương thức hoặc người được ủy quyền phát hiện số lượng kiện hàng thực tế là 99 kiện. Trong trường hợp này, người kinh doanh vận tải đa phương thức hoặc người được ủy quyền có quyền ghi bảo lưu vào chứng từ vận tải đa phương thức với nội dung là “Số lượng kiện hàng thực tế là 99 kiện”.
Hoặc nếu người kinh doanh vận tải đa phương thức hoặc người được ủy quyền không có thiết bị hợp lý để kiểm tra các chi tiết đó.
3.6.2 Ví dụ về vận tải đa phương thức:
Chứng từ vận tải đa phương thức ghi nhận số lượng kiện hàng là 100 kiện, nhưng người kinh doanh vận tải đa phương thức hoặc người được ủy quyền không có thiết bị đếm kiện để kiểm tra số lượng kiện hàng thực tế. Trong trường hợp này, người kinh doanh vận tải đa phương thức hoặc người được ủy quyền có quyền ghi bảo lưu vào chứng từ vận tải đa phương thức với nội dung là “Số lượng kiện hàng không thể xác định được”.
Việc ghi bảo lưu trong chứng từ vận tải đa phương thức cần được thực hiện ngay sau khi phát hiện ra tình trạng hàng hóa không phù hợp với nội dung ghi trên chứng từ. Việc ghi bảo lưu phải được thực hiện bằng văn bản và phải được ký bởi người kinh doanh vận tải đa phương thức hoặc người được ủy quyền.
Kết luận
Trên đây là thông tin chi tiết về quản trị logistics và vận tải đa phương thức mà tôi muốn chia sẻ đến quý độc giả của Jobsnew. Hy vọng bài viết của tôi sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình tìm hiểu về vận tải đa phương thức. Chia sẻ bài viết trên Jobsnew Blog với bạn bè để cùng nhau cập nhật thông tin ngay thôi.
Ngoài ra để có cơ hội tìm được những công việc yêu thích với mức thu nhập hấp dẫn, truy cập Jobsnew ngay để nhận được vô vàng cơ hội việc làm từ các nhà tuyển dụng uy tín hàng đầu bạn nhé!
