IPO là hoạt động quan trọng đối với doanh nghiệp, mang lại nhiều lợi ích về tài chính và thương hiệu. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người vẫn chưa hiểu được IPO là gì? Vậy nên hãy cùng tôi tìm câu trả lời ở bài viết dưới đây, để từ đó hiểu được điều kiện IPO, quy trình IPO và có sự chuẩn bị kỹ càng trước khi thực hiện.
1. IPO là gì?
“IPO” được viết tắt từ “Initial Public Offering”, tức là đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Đây là quá trình một công ty tư nhân chuyển đổi thành công ty đại chúng bằng cách phát hành cổ phiếu của mình ra công chúng lần đầu tiên. IPO là bước quan trọng nhằm phát triển công ty, giúp công ty có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư.
IPO không chỉ giúp huy động vốn, mở rộng quy mô kinh doanh và đầu tư phát triển sản phẩm/dịch vụ, nó còn tạo điều kiện để tiếp cận với các cơ hội M&A (mua bán và sáp nhập), khẳng định vị thế, uy tín của doanh nghiệp trên thị trường. Nhờ vậy mà thu hút thêm khách hàng, đối tác. Tuy nhiên IPO cũng có một số nhược điểm cần lưu ý, ví dụ như:
- Phân tán quyền sở hữu: Sau IPO, quyền sở hữu doanh nghiệp sẽ bị phân tán cho nhiều cổ đông. Do đó sẽ giảm quyền kiểm soát của những cổ đông sáng lập.
- Tốn kém và mất thời gian: Quy trình IPO thường tốn kém và mất nhiều thời gian. Đặc biệt là đối với các công ty lớn.
- Biến động về quyền sở hữu: Sau IPO, cơ cấu về quyền sở hữu của doanh nghiệp luôn có sự biến động do chịu ảnh hưởng của các giao dịch cổ phiếu hàng ngày.
2. Điều kiện cần thiết để thực hiện IPO là gì?
Các điều kiện cụ thể cho IPO có thể khác nhau tùy thuộc vào quốc gia và sàn giao dịch chứng khoán. Ở Việt Nam, điều kiện IPO thường bao gồm 3 điều kiện sau:
- Tài chính ổn định: Công ty cần có bảng cân đối kế toán sạch sẽ và báo cáo tài chính chứng minh sự ổn định và tiềm năng tăng trưởng. Cụ thể là công ty, doanh nghiệp không có các khoản nợ phải trả quá hạn trên 1 năm. Hoặc doanh nghiệp có khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn trong vòng 1 năm.
- Tuân thủ pháp luật: Công ty phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến chứng khoán và doanh nghiệp. Ví dụ như doanh nghiệp không bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán trong thời gian 02 năm liên tục, trước thời điểm đăng ký chào bán. Hoặc doanh nghiệp không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội phạm trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán.
- Minh bạch thông tin: Công ty, doanh nghiệp cần công bố thông tin một cách minh bạch. Bao gồm báo cáo tài chính, kế hoạch kinh doanh, và rủi ro có thể ảnh hưởng đến nhà đầu tư.
3. Quy trình IPO là gì?
Quy trình IPO (Initial Public Offering) là một loạt các bước công ty phải thực hiện để chào bán cổ phiếu cho công chúng. Nó được cụ thể qua các nội dung sau:
Bước 1 – Xin ý kiến của Hội đồng cổ đông
Đầu tiên, công ty cần xin ý kiến của Hội đồng cổ đông về việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Hội đồng cổ đông sẽ xem xét các yếu tố như tình hình tài chính của công ty, kế hoạch phát triển của công ty,… để quyết định có nên thực hiện IPO hay không.
Bước 2 – Thành lập Ban chuẩn bị
Sau khi được Hội đồng cổ đông chấp thuận, công ty sẽ thành lập Ban chuẩn bị IPO. Ban chuẩn bị sẽ chịu trách nhiệm thực hiện các công việc liên quan đến IPO, bao gồm: Lập kế hoạch IPO; chuẩn bị hồ sơ và tài liệu cần thiết; cung cấp thông tin cho nhà đầu tư; lựa chọn công ty chứng khoán làm đại lý phát hành
Bước 3 – Định giá chứng khoán
Công ty cần định giá chứng khoán để đưa ra thị trường. Việc định giá chứng khoán cần được thực hiện bởi các chuyên gia tài chính để đảm bảo tính hợp lý.
Bước 4 – Xác nhận báo cáo tài chính và chuẩn bị hồ sơ hợp lệ
Công ty cần xác nhận báo cáo tài chính của mình và chuẩn bị hồ sơ hợp lệ theo quy định của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Hồ sơ cần bao gồm các thông tin về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh,… của công ty.
Bước 5 – Nộp hồ sơ lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
Sau khi hoàn thành các bước trên, công ty cần nộp hồ sơ lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để xin cấp phép phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng.
Bước 6 – Thông báo phát hành chứng khoán
Sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp phép, công ty cần thông báo phát hành chứng khoán đến các nhà đầu tư. Thông báo cần bao gồm các thông tin về loại chứng khoán, số lượng chứng khoán phát hành, giá phát hành,…
Bước 7 – Bán cổ phiếu cho nhà đầu tư
Điều này được thực hiện thông qua hình thức chào bán riêng lẻ hoặc từ các đợt đấu giá.
Bước 8 – Công ty niêm yết trên sàn chứng khoán và bắt đầu giao dịch cổ phiếu trên sàn chứng khoán từ ngày niêm yết.
Quy trình IPO nhìn chung khá phức tạp, tốn kém nhưng cũng mang lại nhiều lợi ích cho công ty. Nếu bạn có ý định IPO, nên cân nhắc kỹ lưỡng các lợi ích và rủi ro trước khi quyết định thực hiện để đảm bảo thành công.
4. Những tác động của thị trường IPO là gì?
Thị trường IPO có tác động đến nhiều bên liên quan, bao gồm doanh nghiệp, nhà đầu tư, các cơ quan quản lý và nền kinh tế nói chung.
4.1 Tác động đối với doanh nghiệp
- Thu được nguồn vốn dồi dào: IPO là một cách hiệu quả để các doanh nghiệp huy động vốn từ công chúng. Thông qua IPO, các doanh nghiệp có thể thu được nguồn vốn lớn hơn nhiều so với việc chào bán cổ phần riêng lẻ hoặc phát hành trái phiếu.
- Nâng cao uy tín và danh tiếng: Niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán là một dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đã đạt được một mức độ phát triển nhất định và có khả năng sinh lời. Điều này có thể giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín và danh tiếng trên thị trường, thu hút thêm khách hàng, nhà cung cấp và đối tác kinh doanh.
- Tăng cường tính minh bạch: Khi niêm yết cổ phiếu, doanh nghiệp phải công bố thông tin tài chính và hoạt động kinh doanh của mình cho công chúng. Điều này giúp tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp.
4.2 Tác động đối với nhà đầu tư
- Cơ hội đầu tư sinh lời: IPO là một cơ hội đầu tư sinh lời tiềm năng cho các nhà đầu tư. Khi IPO thành công, giá cổ phiếu của doanh nghiệp có thể tăng cao, mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư.
- Tăng cường sự đa dạng hóa danh mục đầu tư: IPO có thể giúp nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình, bao gồm cả các doanh nghiệp mới và tiềm năng.
4.3 Tác động đối với các cơ quan quản lý
- Kiểm soát thị trường chứng khoán: IPO là một hoạt động quan trọng của thị trường chứng khoán. Các cơ quan quản lý cần có các quy định chặt chẽ để kiểm soát thị trường IPO, đảm bảo tính công bằng và minh bạch cho nhà đầu tư.
- Thu hút vốn đầu tư nước ngoài: IPO là một kênh huy động vốn quan trọng cho các doanh nghiệp Việt Nam. Khi các doanh nghiệp Việt Nam niêm yết trên sàn chứng khoán quốc tế, sẽ thu hút được vốn đầu tư nước ngoài, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.
4.4 Tác động đối với nền kinh tế
- Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: IPO có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bằng cách cung cấp nguồn vốn cho các doanh nghiệp, giúp các doanh nghiệp mở rộng quy mô, đầu tư vào công nghệ và phát triển sản phẩm mới.
- Tạo việc làm: IPO có thể tạo ra nhiều việc làm mới cho nền kinh tế. Khi các doanh nghiệp mở rộng quy mô, họ sẽ cần tuyển dụng thêm nhân lực.
- Tăng cường tính cạnh tranh: IPO giúp tăng cường tính cạnh tranh trên thị trường. Khi các doanh nghiệp niêm yết, họ phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn chất lượng khắt khe hơn, điều này có thể giúp họ cải thiện hiệu quả hoạt động và cạnh tranh tốt hơn với các doanh nghiệp khác.
5. Các trường hợp nổi bật của công ty IPO là gì?
Thông qua IPO, các công ty cổ phần có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư bên ngoài, mở rộng quy mô kinh doanh và gia tăng uy tín thương hiệu. Trong những năm gần đây, hoạt động IPO trên thế giới và Việt Nam có xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ. Dưới đây là một số công ty IPO nổi bật:
5.1 Trên thế giới
- Stripe: Một công ty xử lý thanh toán trực tuyến được thành lập vào năm 2010. Stripe đã huy động được 680 triệu USD trong đợt IPO của mình vào tháng 6 năm 2022, định giá công ty ở mức 95 tỷ USD. Stripe là một trong những công ty công nghệ giá trị nhất thế giới.
- Coinbase: Sàn giao dịch tiền điện tử được thành lập vào năm 2012. Coinbase đã huy động được 306 triệu USD trong đợt IPO của mình vào tháng 4 năm 2021, định giá công ty ở mức 100 tỷ USD. Coinbase là một trong những sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới.
- DoorDash: Một nền tảng giao đồ ăn được thành lập vào năm 2013. DoorDash đã huy động được 3,36 tỷ USD trong đợt IPO của mình vào tháng 12 năm 2020, định giá công ty ở mức 39,6 tỷ USD. DoorDash là một trong những nền tảng giao đồ ăn lớn nhất thế giới.
5.2 Tại Việt Nam
- Vietjet Air: Hãng hàng không giá rẻ được thành lập vào năm 2007. Trong đợt IPO của hãng vào tháng 11 năm 2017, Vietjet Air đã huy động được khá nhiều nguồn lực và được định giá công ty ở mức 6,2 tỷ USD. Vietjet Air là hãng hàng không giá rẻ lớn nhất Việt Nam.
- Vingroup: Một tập đoàn đa ngành được thành lập vào năm 1993. Vingroup đã thành công định giá công ty vượt ngưỡng 17 tỷ USD vào tháng 5 năm 2022. Vingroup là tập đoàn tư nhân lớn nhất Việt Nam.
- Techcombank: Ngân hàng thương mại cổ phần được thành lập vào năm 1993. Techcombank IPO vào tháng 10 năm 2022, định giá công ty ở mức 10,2 tỷ USD. Techcombank là ngân hàng thương mại cổ phần lớn thứ hai Việt Nam.
Những công ty IPO nổi bật trên đây cho thấy, hoạt động IPO đang trở thành một xu hướng phổ biến trên thế giới và cả Việt Nam. Dự báo trong năm 2024, tình hình IPO có thể sẽ khởi sắc khi các yếu tố bất lợi như quy trình phê duyệt IPO và niêm yết được thắt chặt, lượng vốn rút ròng của các nhà đầu tư nước ngoài, thị trường chứng khoán Việt Nam giảm điểm được cải thiện.
Tuy nhiên điều này cần có sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan quản lý, các doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Kết luận
IPO là một hoạt động quan trọng đối với doanh nghiệp, mang lại nhiều lợi ích về tài chính và thương hiệu. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng và đáp ứng các điều kiện cần thiết trước khi thực hiện IPO. Bài viết có lẽ đã giúp bạn trả lời được câu hỏi IPO là gì, từ đó có được những quyết định sáng suốt, đúng đắn trong kinh doanh. Theo dõi Jobsnew Blog hoặc Jobsnew để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích bạn nhé!
