Về mặt vật chất, địa chất cung cấp cho con người nhiều tài nguyên cần thiết cho cuộc sống. Về mặt tinh thần, địa chất giúp con người hiểu rõ hơn về Trái Đất, về quá khứ và hiện tại của hành tinh này. Từ đó, con người có thể nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Tuy nhiên ít ai hiểu được các kiến thức liên quan đến địa chất là gì, hay ngành địa chất học ra trường làm gì? Để giải đáp những câu hỏi này, mời bạn cùng tôi tham khảo qua bài viết dưới đây.
1. Khái niệm địa chất và địa chất học
1.1. Địa chất là gì?
Địa chất là thuật ngữ chung để chỉ các vật chất rắn và lỏng cấu tạo nên Trái Đất. Bao gồm vỏ Trái Đất, phần cứng của lớp phủ và một phần của lõi Trái Đất. Địa chất cũng liên quan đến các quá trình hình thành, vận chuyển và biến đổi của các vật chất này.
1.2. Địa chất học là gì?
Địa chất học là môn khoa học nghiên cứu về địa chất. Địa chất học tập trung vào việc tìm hiểu cấu trúc, đặc điểm vật lý, động lực và lịch sử của các vật chất trên Trái Đất. Giải quyết các vấn đề của địa chất liên quan đến rất nhiều chuyên ngành khác nhau như:
- Địa tầng học: nghiên cứu các lớp đá và các quá trình hình thành chúng
- Thạch học học: nghiên cứu thành phần, cấu trúc, và tính chất của đá
- Thạch địa hóa học: nghiên cứu thành phần hóa học của đá
- Địa mạo học: nghiên cứu hình dạng bề mặt Trái Đất
- Địa lý vật lý: nghiên cứu các quá trình vật lý trên Trái Đất
- Địa chất cấu tạo: nghiên cứu cấu trúc của Trái Đất
- Địa chất thủy văn: nghiên cứu nước dưới đất
- Địa chất công trình: nghiên cứu tác động của địa chất đối với các công trình xây dựng
- Địa chất môi trường: nghiên cứu tác động của địa chất đối với môi trường
Địa chất học có nhiều ứng dụng thực tiễn quan trọng như: Khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên, xây dựng và quy hoạch đô thị, bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai.
2. Ngành địa chất là gì? Cơ hội nghề nghiệp
2.2. Các hướng nghiên cứu và chuyên ngành trong địa chất học
Nghiên cứu cơ bản của địa chất là gì?
Các nghiên cứu cơ bản trong địa chất học nhằm tìm hiểu các quy luật tự nhiên của Trái Đất bao gồm:
- Thạch học học: Nghiên cứu về các loại đá, thành phần, cấu trúc, đặc tính và nguồn gốc của đá.
- Địa tầng học: Nghiên cứu về các lớp trầm tích, lịch sử địa chất và các sự kiện địa chất đã xảy ra trong quá khứ.
- Địa chất cấu tạo: Nghiên cứu về cấu trúc của các lớp đá, các biến dạng của đá và các hiện tượng địa chất động lực.
- Địa hóa học:Nghiên cứu về sự phân bố và vận động của các nguyên tố hóa học trong Trái Đất.
- Khoáng vật học:Nghiên cứu về các khoáng chất, thành phần, cấu trúc, đặc tính và nguồn gốc của khoáng chất.
Nghiên cứu ứng dụng của địa chất là gì?
Các nghiên cứu ứng dụng trong địa chất học nhằm ứng dụng các kiến thức và kỹ thuật địa chất vào các lĩnh vực thực tiễn, bao gồm:
- Tìm kiếm và thăm dò khoáng sản: Nghiên cứu để tìm kiếm và đánh giá trữ lượng các nguồn tài nguyên khoáng sản, bao gồm dầu khí, than đá, kim loại, khoáng sản công nghiệp,…
- Địa chất công trình: Nghiên cứu về địa chất nền móng, các hiện tượng địa chất nguy hiểm,… để phục vụ cho xây dựng công trình.
- Địa chất môi trường: Nghiên cứu về mối liên hệ giữa địa chất với môi trường, ứng dụng các giải pháp địa chất để bảo vệ môi trường.
- Địa chất thủy văn: Nghiên cứu về tài nguyên nước ngầm, nước mặt,…
Nghiên cứu liên ngành của địa chất là gì?
Các nghiên cứu liên ngành trong địa chất học kết hợp các kiến thức và kỹ thuật của địa chất học với các ngành khoa học khác, bao gồm:
- Địa vật lý: Nghiên cứu về các thuộc tính vật lý của Trái Đất để nghiên cứu địa chất cấu tạo, địa chất thủy văn,…
- Địa sinh học: Nghiên cứu về mối quan hệ giữa địa chất và sinh vật, bao gồm địa chất cổ sinh, địa chất trầm tích,…
- Địa chất biển: Nghiên cứu về địa chất của các đại dương và biển.
- Địa chất hành tinh: Nghiên cứu về địa chất của các hành tinh khác trong hệ Mặt Trời.
2.3. Cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp ngành địa chất học là gì?
Cơ hội việc làm của ngành địa chất là gì? Đây là ngành học đa dạng và có nhiều cơ hội việc làm. Sinh viên tốt nghiệp ngành địa chất có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm:
- Khai thác khoáng sản: Lĩnh vực truyền thống và quan trọng nhất của ngành địa chất. Sinh viên tốt nghiệp ngành địa chất có thể làm việc trong các công ty khai thác khoáng sản, thực hiện các công việc như thăm dò, khai thác, chế biến và vận chuyển khoáng sản.
- Thăm dò dầu khí: Một lĩnh vực trọng điểm của Việt Nam. Sinh viên tốt nghiệp ngành địa chất có thể làm việc trong các công ty thăm dò và khai thác dầu khí, thực hiện các công việc như thăm dò địa chất, khoan thăm dò, khai thác dầu khí.
- Quản lý môi trường: Sinh viên tốt nghiệp ngành địa chất có cơ hội làm việc trong các cơ quan quản lý môi trường, thực hiện các công việc như đánh giá tác động môi trường, quản lý chất thải, bảo vệ môi trường.
- Xây dựng và hạ tầng: Sinh viên tốt nghiệp ngành địa chất có thể làm việc trong các công ty xây dựng, thực hiện các công việc như khảo sát địa chất, thiết kế công trình, giám sát thi công công trình.
- Du lịch: Sinh viên tốt nghiệp ngành địa chất cũng được lựa chọn làm việc tại các công ty du lịch, thực hiện các công việc như hướng dẫn du lịch địa chất, phát triển sản phẩm du lịch địa chất.
3. Công việc của nhà địa chất học
3.1. Vai trò và trách nhiệm của nhà địa chất là gì?
Nhà địa chất học có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường. Họ là những chuyên gia có kiến thức và kỹ năng chuyên sâu về Trái đất, có thể giải quyết các vấn đề thực tiễn trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Vai trò và trách nhiệm của nhà địa chất học được tóm tắt như sau:
- Nghiên cứu: Thực hiện các nghiên cứu khoa học để hiểu rõ hơn về Trái đất, bao gồm cấu trúc, thành phần, lịch sử và quá trình hình thành của nó.
- Ứng dụng: Nhà địa chất học sử dụng kiến thức và kỹ năng của mình để giải quyết các vấn đề thực tiễn trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
- Cung cấp thông tin: Cung cấp thông tin về Trái đất cho các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và cộng đồng.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các thách thức về môi trường đang ngày càng gia tăng, vai trò của nhà địa chất học càng trở nên quan trọng. Họ có thể đóng góp vào việc giải quyết các vấn đề này bằng cách cung cấp thông tin, nghiên cứu và giải pháp khoa học.
3.2. Các lĩnh vực làm việc chính của nhà địa chất là gì?
Một số lĩnh vực làm việc của nhà địa chất là:
- Tìm kiếm và khai thác tài nguyên: Nhà địa chất học sử dụng các phương pháp địa chất, địa vật lý, địa hóa để tìm kiếm và xác định trữ lượng các loại tài nguyên, bao gồm khoáng sản, dầu khí, nước ngầm,…
- Quản lý môi trường: Nhà địa chất học giúp đánh giá tác động môi trường của các dự án xây dựng, khai thác,… và đưa ra các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm. Ví dụ, họ có thể giúp xây dựng các đập chắn sóng để bảo vệ các khu vực ven biển khỏi lũ lụt do biến đổi khí hậu.
- Kiến tạo cơ sở hạ tầng: Nhà địa chất học giúp thiết kế và xây dựng các công trình kiên cố, chống chịu được các tác động của tự nhiên. Ví dụ, họ giúp thiết kế các nền móng cho các tòa nhà cao tầng để chịu được động đất.
- Nghiên cứu khoa học: Nhà địa chất học đóng góp vào việc hiểu biết về Trái đất và các quá trình diễn ra trên nó. Ví dụ, họ nghiên cứu về sự hình thành và phát triển của các dãy núi hoặc các thảm họa tự nhiên.
3.3. Những kỹ năng cần thiết cho nghề địa chất là gì?
Kiến thức chuyên môn
Yếu tố quan trọng nhất đối với bất kỳ ngành học nào, đặc biệt là ngành địa chất học. Các bạn cần có nền tảng kiến thức vững chắc về các môn khoa học tự nhiên như toán, vật lý, hóa học, sinh học, địa lý,… Đồng thời, cần nắm vững các kiến thức chuyên ngành về địa chất học, bao gồm địa chất đại cương, địa chất cấu tạo, địa chất cổ sinh, địa chất thủy văn, địa chất công trình, địa chất môi trường,…
Kỹ năng thực hành
Nghề địa chất học đòi hỏi người học phải có kỹ năng thực hành tốt. Các kỹ năng thực hành cần thiết bao gồm:
- Kỹ năng đo đạc, lấy mẫu, phân tích mẫu
- Kỹ năng sử dụng các thiết bị và phần mềm chuyên ngành
- Kỹ năng làm việc ngoài trời trong điều kiện khắc nghiệt
Kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng giao tiếp vô cùng cần thiết trong bất kỳ công việc nào. Bạn cần có khả năng giao tiếp hiệu quả với đồng nghiệp, lãnh đạo, khách hàng,…
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Nghề địa chất học thường xuyên phải đối mặt với các vấn đề phức tạp. Vậy nên người làm trong lĩnh vực này phải có khả năng suy luận logic, phân tích và giải quyết vấn đề hiệu quả.
Kỹ năng tự học
Kiến thức trong lĩnh vực địa chất học luôn thay đổi và phát triển. Vì thế chúng ta phải có phương pháp và tính tự giác để học tập, cập nhật kiến thức mới, đáp ứng nhu cầu công việc. Ngoài các kỹ năng trên, người học cũng cần có những tố chất sau để thành công trong nghề địa chất học: Sự kiên trì, nhẫn nại, cẩn thận, tỉ mỉ, sáng tạo,…
4. Thực tế công việc trong ngành địa chất là gì?
4.1. Công việc liên quan đến nước ngầm
Là các hoạt động nghiên cứu, điều tra, đánh giá, quản lý và khai thác nguồn nước ngầm. Một số vị trí cụ thể liên quan đến nước ngầm trong ngành địa chất là: kỹ sư địa chất thủy văn, kỹ sư địa chất công trình, chuyên gia ô nhiễm nước ngầm,… Công việc của những người này thường được thể hiện qua các khía cạnh:
Nghiên cứu khoa học
Công việc nghiên cứu khoa học về nước ngầm bao gồm việc thu thập, tổng hợp, phân tích dữ liệu về nguồn nước ngầm, phát triển các mô hình toán học mô tả sự hình thành, vận động, phân bố và chất lượng của nước ngầm. Các nghiên cứu khoa học về nước ngầm có vai trò quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các hoạt động quản lý và khai thác nguồn nước ngầm bền vững.
Điều tra, đánh giá nguồn nước ngầm
Công việc điều tra, đánh giá nguồn nước ngầm bao gồm việc thu thập, phân tích dữ liệu về địa chất, thủy văn, địa chất thủy văn, chất lượng nước ngầm để xác định trữ lượng, chất lượng, khả năng khai thác và sử dụng của nguồn nước ngầm. Các công việc này có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin cho các hoạt động quản lý và khai thác nguồn nước ngầm.
Quản lý nguồn nước ngầm
Công việc quản lý nguồn nước ngầm bao gồm việc xây dựng và thực hiện các quy hoạch, kế hoạch sử dụng nguồn nước ngầm, kiểm soát hoạt động khai thác và sử dụng nguồn nước ngầm, bảo vệ nguồn nước ngầm khỏi ô nhiễm. Các công việc này có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh nguồn nước ngầm và phát triển bền vững.
Khai thác nguồn nước ngầm
Công việc khai thác nguồn nước ngầm bao gồm việc xây dựng, vận hành và bảo dưỡng các công trình khai thác nước ngầm, cung cấp nước ngầm cho các mục đích sử dụng khác nhau. Các công việc này có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước ngầm cho sinh hoạt, sản xuất và các mục đích khác.
4.2. Địa chất môi trường
Địa chất môi trường là chuyên ngành của kỹ thuật địa chất dựa trên nền tảng kiến thức của địa chất học để giải quyết các vấn đề về môi trường địa chất như sinh quyển, thạch quyển, thủy quyển, và một phần thuộc khí quyển. Nói một cách đơn giản, địa chất môi trường nghiên cứu về mối quan hệ giữa các thành phần của môi trường địa chất với nhau và với hoạt động của con người. Các chuyên gia địa chất môi trường sử dụng kiến thức của mình để đánh giá, dự báo và giảm thiểu các tác động xấu của con người đến môi trường địa chất. Các chuyên gia địa chất môi trường có vai trò quan trọng trong việc:
- Đánh giá và giảm thiểu tác động của các hoạt động của con người đến môi trường địa chất.
- Ứng phó với các tai biến địa chất.
- Bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên thiên nhiên.
Địa chất môi trường là một ngành học có triển vọng phát triển trong tương lai. Với sự gia tăng của các hoạt động của con người, nhu cầu về các chuyên gia địa chất môi trường ngày càng cao.
4.3. Địa chất khoáng sản
Địa chất khoáng sản là một nhánh của ngành địa chất, chuyên nghiên cứu về sự hình thành, phân bố, tính chất, trữ lượng và giá trị kinh tế của các loại khoáng sản. Địa chất khoáng sản có vai trò phát triển kinh tế – xã hội của một quốc gia, bởi các khoáng sản là nguồn tài nguyên quan trọng để phục vụ cho các ngành sản xuất, xây dựng, giao thông,…Ngành địa chất khoáng sản bao gồm các lĩnh vực chính như sau:
- Tìm kiếm, thăm dò khoáng sản: Đây là giai đoạn đầu tiên của quá trình khai thác khoáng sản, nhằm xác định vị trí, trữ lượng và chất lượng của các mỏ khoáng sản.
- Khai thác khoáng sản: Giai đoạn thực hiện việc lấy khoáng sản ra khỏi lòng đất.
- Chế biến khoáng sản: Giai đoạn chuyển đổi khoáng sản thô thành các sản phẩm có giá trị sử dụng cao hơn.
- Quản lý tài nguyên khoáng sản: Giai đoạn thực hiện việc sử dụng hợp lý và hiệu quả các nguồn tài nguyên khoáng sản.
Đây là một ngành khoa học kỹ thuật có tính ứng dụng cao. Các kỹ sư địa chất khoáng sản có thể làm việc tại các cơ quan quản lý nhà nước về tài khuyên khoáng sản, doanh nghiệp khai thác, doanh nghiệp chế biến hoặc giảng dạy ở các trường Đại học, viện nghiên cứu về địa chất khoáng sản
Tại Việt Nam, ngành nghề này đã góp phần phát hiện và thăm dò được nhiều mỏ khoáng sản có giá trị kinh tế cao, như than, sắt, đồng, thiếc, vàng,… Ngành cũng giúp xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về tài nguyên khoáng sản, đảm bảo cho việc sử dụng hợp lý và hiệu quả các nguồn tài nguyên khoáng sản của đất nước.
4.4. Kỹ thuật địa chất
Kỹ thuật địa chất là ngành kỹ thuật nghiên cứu về các vấn đề về Trái đất, nhằm mục đích tìm kiếm, thăm dò hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên; đánh giá các yếu tố địa chất thủy văn, công trình phục vụ phát triển bền vững cơ sở hạ tầng. Các kỹ sư địa chất có thể làm việc trong các lĩnh vực sau:
- Doanh nghiệp khai thác khoáng sản, dầu khí: Kỹ sư địa chất tham gia vào các hoạt động tìm kiếm, thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản, dầu khí.
- Công ty xây dựng: Kỹ sư địa chất tham gia vào các hoạt động thiết kế, thi công, giám sát các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp, thủy điện, thủy lợi,…
- Cơ quan nhà nước: Kỹ sư địa chất làm việc trong các cơ quan nhà nước như Bộ Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường,… để thực hiện các nhiệm vụ về quản lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường,…
5. Mức thu nhập trong ngành địa chất học
Mức thu nhập trong ngành địa chất học ở Việt Nam nói chung khá cao so với mặt bằng chung. Theo thống kê của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, mức lương trung bình của các chuyên gia địa chất tại Việt Nam dao động từ 10 triệu đến 25 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, mức lương cụ thể còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Công việc và vị trí: Mức lương của các nhà địa chất làm việc trong các lĩnh vực khác nhau sẽ có sự chênh lệch nhất định. Ví dụ, các nhà địa chất làm việc trong lĩnh vực dầu khí thường có mức lương cao hơn những nhà địa chất làm việc trong lĩnh vực xây dựng hoặc môi trường. Ngoài ra, mức lương cũng sẽ khác nhau tùy thuộc vào vị trí công việc, chẳng hạn như trưởng nhóm, giám đốc,…
- Kinh nghiệm: Mức lương của những nhà địa chất có kinh nghiệm nhiều năm sẽ cao hơn các nhà địa chất mới ra trường.
- Môi trường làm việc: Mức lương của nhà địa chất làm việc tại thành phố lớn sẽ cao hơn những người làm việc tại các tỉnh thành nhỏ.
Dưới đây là thu nhập trung bình của một số vị trí công việc trong ngành địa chất học tại Việt Nam:
- Kỹ sư địa chất: 10 – 25 triệu đồng/tháng.
- Kỹ sư địa chất dầu khí: 15 – 30 triệu đồng/tháng.
- Kỹ sư địa chất môi trường: 12 – 20 triệu đồng/tháng.
- Kỹ sư địa chất xây dựng: 10 – 15 triệu đồng/tháng.
Kết luận
Nhìn chung, địa chất học là một ngành nghề có mức thu nhập khá cao và cơ hội thăng tiến tốt. Với sự phát triển của kinh tế – xã hội, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành địa chất học ngày càng tăng cao. Theo nhìn nhận của tôi, đây là lĩnh vực hết sức hấp dẫn. Do đó, các bạn sinh viên tốt nghiệp ngành địa chất muốn thành công và lương hấp dẫn phải thật sự nỗ lực và cố gắng trau dồi bản thân.
Qua bài viết, hy vọng các bạn đã tìm được câu trả lời liên quan đến vấn đề địa chất là gì. Theo dõi jobsnew.vn và blog.jobsnew.vn để đọc thêm nhiều kiến thức bổ ích khác.
