Chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách an sinh xã hội quan trọng của Nhà nước, nhằm đảm bảo cuộc sống cho người lao động khi gặp rủi ro trong lao động, khi về già, khi ốm đau, thai sản,…Tuy nhiên ít ai hiểu rõ về những vai trò cũng như những thay đổi của chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất. Nếu bạn muốn tìm hiểu về chế độ hưởng bảo hiểm xã hội, hãy cùng tôi theo dõi hết bài viết ngay sau đây.
1. Tổng quan về bảo hiểm xã hội và chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất
1.1. Chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất là gì?
Chế độ hưởng bảo hiểm xã hội là một trong những quyền lợi cơ bản của người lao động khi tham gia BHXH. Đây là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động và gia đình họ khi gặp phải những rủi ro trong lao động và cuộc sống. Chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất sẽ dựa trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội của từng cá nhân.
1.2 Vai trò quan trọng của chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất
Chế độ hưởng bảo hiểm mới nhất có vai trò chung là đảm bảo cuộc sống của người lao động và gia đình họ. Cụ thể, chế độ hưởng bảo hiểm xã hội giúp:
- Bảo vệ thu nhập của người lao động khi gặp phải rủi ro trong lao động và cuộc sống. Khi bị ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thai sản, thất nghiệp,…người lao động sẽ được hưởng trợ cấp từ BHXH. Qua đó giúp họ có nguồn tài chính để trang trải chi phí sinh hoạt và chăm sóc sức khỏe.
- Khi biết rằng mình sẽ được hưởng trợ cấp từ BHXH khi gặp phải rủi ro, người lao động sẽ an tâm lao động, sản xuất, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
- Chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất giúp giảm bớt gánh nặng cho gia đình người lao động khi gặp phải rủi ro, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.
2. Quy định chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất
2.1. Quy định về chế độ hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần
2.1.1. Điều kiện
Theo quy định tại Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người lao động được hưởng BHXH 1 lần khi thuộc một trong các trường hợp sau:
- Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
- Ra nước ngoài để định cư.
- Đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và không có khả năng tự phục vụ bản thân.
2.1.2. Thủ tục đăng ký
Người lao động có nhu cầu hưởng BHXH 1 lần cần chuẩn bị hồ sơ và nộp tại cơ quan BHXH cấp huyện. Hồ sơ gồm có:
- Sổ bảo hiểm xã hội.
- Đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo mẫu do Bảo hiểm xã hội Việt Nam ban hành.
- Bản sao giấy tờ chứng minh thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014.
Các trường hợp đó được liệt kê cụ thể như sau:
- Trường hợp đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện: Bản sao giấy tờ chứng minh tuổi như căn cước công dân, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, giấy khai sinh,…
- Trường hợp ra nước ngoài để định cư: Bản sao giấy tờ chứng minh việc ra nước ngoài để định cư, như hộ chiếu, thẻ cư trú, thị thực,…
- Trường hợp đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng: Bản sao giấy tờ chứng minh đang mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng, như giấy xác nhận của bệnh viện, giấy tờ khám chữa bệnh,…
Sau khi nhận được hồ sơ, cơ quan BHXH sẽ tiến hành giải quyết và trả kết quả cho người lao động trong thời hạn 10 ngày.
2.1.3 Mức trợ cấp
Theo quy định tại Điều 102 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức trợ cấp BHXH 1 lần được quy định như sau:
- Đối với người lao động có thời gian đóng BHXH chưa đủ 15 năm, mức trợ cấp bằng số tiền đã đóng. Tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Đối với người lao động có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 đến dưới 30 năm thì mức trợ cấp bằng 22% của tổng số tiền đã đóng. Tối đa bằng 05 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Đối với người lao động có thời gian đóng BHXH từ đủ 30 năm trở lên thì mức trợ cấp bằng 25% của tổng số tiền đã đóng. Tối đa bằng 07 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
2.1.4 Thời gian hưởng
Người lao động hưởng BHXH 1 lần có thể nhận toàn bộ số tiền trợ cấp một lần hoặc theo từng lần. Mỗi lần nhận không quá 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Cách tính mức hưởng BHXH 1 lần theo công thức:
| Mức hưởng = Tỷ lệ hưởng x Tổng số tiền đóng BHXH |
Trong đó tỷ lệ hưởng được quy định như sau:
- Đối với người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 15 năm thì tỷ lệ hưởng bằng 100%.
- Đối với người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm đến dưới 30 năm thì tỷ lệ hưởng bằng 60%.
- Đối với người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 30 năm trở lên thì tỷ lệ hưởng bằng 70%.
Và tổng số tiền đóng BHXH được xác định như sau:
- Đối với thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 01/01/2014, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH được tính theo quy định tại Điều 62 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014.
- Đối với thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ ngày 01/01/2014 trở đi, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH được tính theo quy định tại Điều 63 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014.
2.2. Chế độ hưởng bảo hiểm xã hội khi ốm đau
2.2.1. Điều kiện
Theo quy định tại Điều 25 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014, người lao động được hưởng chế độ ốm đau khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
- Là người lao động đang tham gia BHXH bắt buộc.
- Bị ốm đau, tai nạn mà không phải là tai nạn lao động hoặc điều trị thương tật, bệnh tật tái phát do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp phải nghỉ việc và có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền theo quy định của Bộ Y tế.
2.2.2 Thủ tục đăng ký
Thủ tục đăng ký hưởng chế độ ốm đau được quy định đầy đủ như sau:
- Bước 1: Người lao động lập Danh sách đề nghị giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản, DSPHSK (Mẫu số 01B-HSB) và nộp cho người sử dụng lao động.
- Bước 2: Người sử dụng lao động tiếp nhận hồ sơ từ người lao động; lập Danh sách đề nghị giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản, DSPHSK (Mẫu số 01B-HSB) trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định; nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội nơi đơn vị sử dụng lao động đóng bảo hiểm.
- Bước 3: Cơ quan bảo hiểm xã hội tiếp nhận hồ sơ từ người sử dụng lao động; giải quyết và chi trả chế độ ốm đau trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định.
2.2.3 Hồ sơ đăng ký
Hồ sơ đăng ký hưởng chế độ ốm đau thường có: đơn đề nghị hưởng chế độ ốm đau (Mẫu số 02B-HSB) và bản chính/ bản sao có chứng thực của Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội. Trường hợp nghỉ việc do mắc bệnh cần chữa trị dài ngày theo quy định của Bộ Y tế thì người lao động có thêm giấy tờ: Giấy xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh về thời gian nghỉ việc và phương pháp điều trị; biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng giám định y khoa.
Lưu ý: Người lao động nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau từ 14 ngày trở lên phải nộp hồ sơ cho người sử dụng lao động trước khi hết 45 ngày kể từ ngày bắt đầu nghỉ việc. Trường hợp người lao động nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau do mắc bệnh cần chữa trị dài ngày theo quy định của Bộ Y tế thì thời hạn nộp hồ sơ cho người sử dụng lao động là trước khi hết 75 ngày kể từ ngày bắt đầu nghỉ việc.
2.2.3. Mức trợ cấp
Có 2 mức hưởng trợ cấp ốm đau. Mức thứ nhất là chế độ ốm đau thông thường, sẽ được nhận 75% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc. Mức thứ hai là ốm đau do tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp. Đối với mức này, người lao động sẽ hưởng hoàn toàn 100% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc.
2.2.4 Thời gian hưởng
Thời gian hưởng chế độ ốm đau cũng được quy định theo 2 mức độ:
- Nếu ốm đau do bệnh thông thường: Hưởng tối đa 30 ngày/1 năm đối với người lao động mắc bệnh thông thường. Hưởng tối đa 40 ngày/1 năm đối với người lao động mắc bệnh nghề nghiệp hoặc mắc bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày.
- Nếu ốm đau do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì người lao động được hưởng tối đa 180 ngày trong 1 năm.
3. Những thay đổi quan trọng mà người lao động cần biết về chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất
Các thay đổi quan trọng của chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất mà người lao động cần biết:
- Sửa đổi quy định về các bệnh được hưởng BHXH 1 lần: Từ 15/02/2023, người lao động sẽ được hưởng BHXH 1 lần nếu mắc các bệnh nguy hiểm như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV giai đoạn AIDS hoặc các bệnh, tật suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
- Chủ động đi giám định lại sau tai nạn lao động: Người lao động bị tai nạn lao động giờ đây có thể chủ động đi giám định lại mức suy giảm khả năng lao động mà không cần chờ 2 năm như trước đây.
- Tăng số ngày nghỉ trên giấy xin nghỉ việc có hưởng BHXH: Số ngày nghỉ trên giấy nghỉ việc hưởng BHXH có thể lên đến 50 ngày trong trường hợp nhất định.
- Thay đổi cách tính các khoản trợ cấp chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất từ 1/7/2023.
- Tăng độ tuổi nghỉ hưu: Đối với lao động nam, tuổi nghỉ hưu sẽ là 60 tuổi 09 tháng và lao động nữ là 56 tuổi.
Những thay đổi này phản ánh sự cập nhật, điều chỉnh chính sách BHXH nhằm đảm bảo quyền lợi tốt hơn cho người lao động. Để hiểu rõ hơn về các quy định và cách thức ứng dụng, người lao động nên tham khảo chi tiết từ các nguồn thông tin chính thống hoặc hỏi trực tiếp tại cơ quan BHXH.
Kết luận
Chế độ hưởng BHXH là chính sách quan trọng của Nhà nước. Dưới góc nhìn của tôi, nó có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cuộc sống của người lao động và gia đình họ. Vì vậy, người lao động cần nâng cao hiểu biết về chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất để được hưởng các quyền lợi đầy đủ và kịp thời. Nếu thấy bài viết bổ ích, hãy thường xuyên theo dõi Jobsnew.vn hoặc Jobsnew Blog để có thể tìm đọc thêm nhiều kiến thức trong cuộc sống.
