Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển như hiện nay, vấn nạn lừa đảo (Scam) đang ngày càng trở nên phổ biến và tinh vi hơn. Scam không chỉ gây tổn thất về tài chính mà còn làm tổn hại đến quyền lợi và an toàn cá nhân. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản về Scam là gì, các loại hình Scam phổ biến, cũng như cách nhận biết và phòng tránh để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình.
1. Scam là gì? Scam hoạt động như thế nào?
1.1. Scam nghĩa là gì?
Scam là một thuật ngữ tiếng Anh, khi dịch sang tiếng Việt có nghĩa là “lừa đảo”. Scam được sử dụng để chỉ các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản hoặc lợi dụng lòng tin của người khác. Scam có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau, từ lừa đảo qua email, mạng xã hội, điện thoại, đến lừa đảo trực tiếp.
Scammer là những người lừa đảo, gian lận, hoặc lừa đảo người khác để chiếm đoạt tài sản của họ. Scammer thường sử dụng các phương pháp và chiêu trò khéo léo để đánh lừa nạn nhân, thường thông qua internet, điện thoại hoặc các phương tiện truyền thông khác. Để tránh trở thành nạn nhân của scammer, người dùng cần cẩn thận khi chia sẻ thông tin cá nhân trực tuyến, kiểm tra kỹ trước khi cung cấp thông tin cho bất kỳ tổ chức nào và luôn cập nhật về các hình thức lừa đảo mới để phòng tránh.
1.2. Scam acc là gì?
Scam acc (viết tắt của Scam account) là một loại hình lừa đảo phổ biến trên môi trường mạng. Khi đó kẻ lừa đảo sẽ sử dụng các tài khoản giả mạo hoặc đánh cắp danh tính người khác để thực hiện các hành vi lừa đảo như lấy cắp thông tin cá nhân, tống tiền, bán hàng giả, quảng cáo lừa đảo,…
Một trong những phương pháp phổ biến nhất là gửi email giả mạo từ các tổ chức uy tín như ngân hàng, công ty dịch vụ trực tuyến và yêu cầu người dùng cung cấp thông tin cá nhân hoặc thông tin tài khoản để “xác minh” hoặc “khôi phục” tài khoản. Người dùng không nắm rõ thông tin này thường sẽ tin tưởng và cung cấp thông tin cá nhân mà không hay biết đó là kẻ lừa đảo.
1.3. Scam hoạt động như thế nào?
Scammer cũng có thể sử dụng các trang web giả mạo để lừa đảo người dùng. Những trang web này thường được thiết kế rất giống với trang web chính thức của các tổ chức, dịch vụ nổi tiếng như PayPal, Facebook, Google,… Hoạt động lừa đảo của Scam thường sẽ diễn ra theo quy trình như sau:
Bước 1: Tiếp cận nạn nhân: Kẻ lừa đảo sẽ tìm cách tiếp cận nạn nhân thông qua các phương thức như email, mạng xã hội, điện thoại, hoặc gặp trực tiếp.
Bước 2: Tạo lòng tin: Sau đó, họ sẽ sử dụng các chiêu trò lừa đảo để tạo lòng tin với nạn nhân, như giả vờ là người quen, cơ quan chính phủ, công ty uy tín, v.v.
Bước 3: Đưa ra đề nghị hấp dẫn: Tiếp theo, kẻ lừa đảo sẽ đưa ra những đề nghị hấp dẫn, như giúp nạn nhân kiếm được số tiền lớn, nhận được giải thưởng, hoặc có cơ hội đầu tư hấp dẫn.
Bước 4: Yêu cầu thông tin cá nhân hoặc tiền: Cuối cùng, khi nạn nhân tin tưởng và hành động theo yêu cầu, kẻ lừa đảo sẽ chiếm đoạt thông tin cá nhân hoặc tiền bạc của họ.
2. Các loại Scam phổ biến
2.1. Scam online
Lừa đảo qua Email
Lừa đảo qua email là một trong những hình thức Scam phổ biến nhất trên môi trường mạng. Kẻ lừa đảo thường giả mạo danh tính của các tổ chức, cơ quan, hoặc cá nhân để gửi email lừa đảo với nội dung như thông báo trúng thưởng, kế hoạch kinh doanh hấp dẫn, yêu cầu cập nhật thông tin cá nhân, v.v. Nếu nạn nhân tin tưởng và cung cấp thông tin hoặc chuyển tiền, họ sẽ bị lừa gạt.
Hack Facebook
Facebook là một trong những mạng xã hội phổ biến nhất hiện nay, và do đó cũng trở thành một đích ngắm của các kẻ lừa đảo. Họ có thể hack tài khoản Facebook của người khác, sau đó sử dụng tài khoản đó để lừa đảo bạn bè, gia đình hoặc người quen của chủ tài khoản bị hack. Một số phương pháp phổ biến bao gồm việc sử dụng phần mềm độc hại, gửi email lừa đảo để lấy thông tin đăng nhập, hoặc thậm chí là sử dụng kỹ thuật xâm nhập vào hệ thống để chiếm quyền kiểm soát tài khoản.
Tạo website mạo danh
Scammer thường sử dụng phương pháp tạo ra các trang web giả mạo để đánh lừa nạn nhân. Họ có thể sao chép hoặc mô phỏng giao diện và nội dung của các trang web uy tín như ngân hàng, cơ quan nhà nước, đơn vị bán hàng để làm cho nạn nhân tin rằng họ đang truy cập vào trang web chính thống.
Khi nạn nhân truy cập vào các trang web giả mạo này và cung cấp thông tin cá nhân như tên, số điện thoại, địa chỉ, thông tin tài khoản ngân hàng hoặc thẻ thanh toán, họ sẽ rơi vào bẫy của kẻ lừa đảo. Thông tin cá nhân này sau đó có thể được sử dụng để thực hiện các hành vi lừa đảo khác như đánh cắp tiền từ tài khoản ngân hàng của nạn nhân, mua hàng trực tuyến trái phép hoặc thậm chí sử dụng để lừa đảo người khác.
Mạo danh tên, thương hiệu
Một hình thức lừa đảo khác là mạo danh tên, thương hiệu của các công ty, tổ chức nổi tiếng để lừa đảo. Kẻ lừa đảo có thể tạo ra các tài khoản giả mạo trên mạng xã hội, diễn đàn, hoặc các kênh bán hàng để quảng cáo, bán sản phẩm giả mạo hoặc lừa đảo khách hàng. Họ có thể quảng cáo sản phẩm giả mạo, dịch vụ không đúng chất lượng hoặc thậm chí là lừa đảo người tiêu dùng bằng cách yêu cầu thanh toán trước mà không giao hàng hoặc dịch vụ như đã cam kết.
Bán hàng không đúng như đã đăng tải
Trên các trang mua bán trực tuyến như Facebook, Sendo, Shopee,…, việc mua sắm trở nên tiện lợi và phổ biến hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, điều này cũng mở ra cơ hội cho những kẻ lừa đảo hoạt động. Một số kẻ lừa đảo sẽ tận dụng sự tin tưởng của người mua bằng cách đăng tải hình ảnh và thông tin sản phẩm hấp dẫn, thường là hàng hiệu, giá rẻ để thu hút khách hàng. Sau khi người mua đặt hàng và thanh toán, họ sẽ không nhận được sản phẩm như đã mô tả ban đầu.
Trường hợp khác, có những kẻ lừa đảo chỉ đơn giản là “bố láo” không giao hàng gì cả sau khi nhận tiền từ người mua. Điều này gây ra không ít phiền toái và tổn thất cho người tiêu dùng.
Lừa đảo quyên góp từ thiện
Trong những thời điểm khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh hay các sự kiện đặc biệt, lòng nhân ái và sự chia sẻ của con người thường được kích thích mạnh mẽ. Đây là lúc mà tình cảm và sự đồng lòng của cộng đồng được đẩy lên cao nhất. Đó cũng là cơ hội cho những kẻ lừa đảo tận dụng tình hình này để tổ chức các chiến dịch quyên góp từ thiện giả mạo.
Những kẻ lừa đảo thường sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng như mạng xã hội, email, tin nhắn SMS hoặc cuộc gọi điện thoại để kêu gọi quyên góp tiền hoặc hiện vật từ người dân. Điều nguy hiểm là số tiền quyên góp mà họ thu được không được sử dụng đúng mục đích ban đầu. Thay vào đó, họ có thể sử dụng số tiền này cho mục đích cá nhân hoặc hoạt động bất hợp pháp khác. Điều này không chỉ làm tổn thương tới lòng tin của người dân mà còn ảnh hưởng đến việc hỗ trợ cho những người thực sự cần giúp đỡ.
2.2. Scam offline
Bên cạnh các hình thức Scam online, Scam cũng có thể xảy ra trong đời sống thực tế. Một số hình thức Scam offline phổ biến như:
- Lừa đảo bán nhà đất, bất động sản
- Lừa đảo bán hàng đa cấp, kinh doanh đường dây
- Lừa đảo trong các cuộc thi, trò chơi may rủi
- Lừa đảo qua điện thoại (vishing)
- Lừa đảo qua thư tín (phishing)
3. Cách nhận biết và phòng tránh Scam
3.1. Cách nhận biết đâu là một Scam
Dù hoạt động lừa đảo ngày càng tinh vi, nhưng vẫn có một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết được đó là một hình thức lừa đảo:
- Đề nghị quá hấp dẫn, lợi nhuận quá lớn: Nếu một đề nghị hứa hẹn lợi nhuận quá lớn so với đầu tư ban đầu, hoặc hứa hẹn giúp bạn kiếm tiền nhanh chóng mà không cần nỗ lực, thì đó rất có thể là một Scam.
- Yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân: Các kẻ lừa đảo thường yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân như số tài khoản ngân hàng, số an sinh xã hội, mật khẩu, v.v. để thực hiện các hành vi lừa đảo.
- Gấp gáp, tạo áp lực: Kẻ lừa đảo thường tạo sự gấp gáp, áp lực lên nạn nhân để họ không có thời gian suy nghĩ kỹ càng và dễ bị lừa gạt hơn.
- Thiếu thông tin liên hệ rõ ràng: Các email, website, hoặc thông tin liên hệ của kẻ lừa đảo thường thiếu rõ ràng, không có địa chỉ cụ thể hoặc thông tin liên hệ hợp lệ.
3.2. Cách phòng tránh Scam
Kiểm tra nguồn gốc và đáng tin cậy
Trước khi tin tưởng và hành động theo bất kỳ đề nghị nào, hãy kiểm tra kỹ càng nguồn gốc và tính đáng tin cậy của đối tượng đưa ra đề nghị đó. Tìm hiểu thông tin về công ty, tổ chức, hoặc cá nhân thông qua các nguồn tin đáng tin cậy. Việc kiểm tra kỹ càng nguồn gốc và tính đáng tin cậy của đối tượng đưa ra đề nghị là bước quan trọng để bảo vệ bản thân khỏi những rủi ro không mong muốn. Hãy luôn tỉnh táo và cẩn trọng trước khi quyết định tin tưởng và hành động theo bất kỳ đề nghị nào.
Cảnh giác với các đề nghị quá hấp dẫn
Scam là hình thức lừa đảo phổ biến trong thế giới kinh doanh và đầu tư. Những kẻ lừa đảo thường tạo ra những cơ hội “quá tốt để từ chối” để thu hút người khác tham gia, sau đó biến mất với số tiền mà họ đã nhận được mà không hề trả lại bất kỳ lợi nhuận nào cho nhà đầu tư.
Để tránh bị lừa đảo, bạn cần tự hỏi và nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đầu tư vào bất kỳ dự án nào. Hãy kiểm tra thông tin về công ty hoặc cá nhân đứng sau dự án, xem xét lịch sử hoạt động của họ và tìm hiểu ý kiến phản hồi từ những người đã từng tham gia. Đừng bao giờ tin tưởng hoàn toàn vào những lời hứa hẹn quá lớn mà không có cơ sở.
Học cách kiểm tra thông tin
Để tránh bị lừa đảo trên internet, việc kiểm tra thông tin và nhận biết dấu hiệu lừa đảo là rất quan trọng. Dưới đây là một số cách bạn có thể áp dụng để bảo vệ bản thân:
- Xác minh nguồn tin: Luôn kiểm tra nguồn tin trước khi tin tưởng hoặc chia sẻ thông tin.
- Kiểm tra URL: Khi nhận được email, tin nhắn hoặc liên kết từ một nguồn không quen thuộc, hãy kiểm tra URL trước khi nhấp vào.
- Học về các chiêu trò lừa đảo phổ biến: Tìm hiểu về các hình thức lừa đảo phổ biến như lừa đảo qua email, tin nhắn vishing, phishing, hoặc lừa đảo qua điện thoại.
- Luôn giữ tâm thế cảnh giác: Đừng tin tưởng mù quáng vào mọi thông tin mà bạn nhận được trên mạng.
- Sử dụng phần mềm bảo mật: Cài đặt phần mềm chống virus, firewall và các công cụ bảo mật khác để bảo vệ thiết bị của bạn khỏi các mối đe dọa trực tuyến.
Nhớ rằng, việc học cách kiểm tra thông tin và nhận biết dấu hiệu lừa đảo là rất quan trọng để bảo vệ bản thân và thông tin cá nhân của bạn trên internet. Hãy luôn tỉnh táo và cẩn thận khi tiếp xúc với thông tin trên mạng để tránh rơi vào bẫy của những kẻ lừa đảo.
Không chia sẻ thông tin cá nhân quá nhanh
Tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân như số tài khoản ngân hàng, số an sinh xã hội, mật khẩu, v.v. cho bất kỳ ai nếu bạn không hoàn toàn tin tưởng họ. Dù có những người tỏ ra quen biết hay đang giả danh là ngân hàng, tổ chức chính phủ, hoặc công ty lớn, bạn cũng cần cẩn thận và kiểm tra kỹ trước khi chia sẻ thông tin cá nhân của mình. Đây là một trong những cách tốt nhất để phòng tránh Scam.
Sử dụng phần mềm chống Scam
Hiện nay đã có nhiều phần mềm, ứng dụng được thiết kế để phát hiện và chống lại các hình thức lừa đảo trực tuyến. Hãy sử dụng các công cụ này để tăng cường khả năng phòng tránh lừa đảo của bạn. Một số công cụ phổ biến mà bạn có thể sử dụng để tăng cường khả năng phòng tránh Scam bao gồm:
- Phần mềm diệt virus và malware: Đây là công cụ cơ bản nhất giúp bảo vệ máy tính của bạn khỏi các mã độc hại từ internet.
- Trình duyệt web an toàn: Các trình duyệt như Google Chrome, Mozilla Firefox, Safari… đều tích hợp các công cụ bảo mật giúp ngăn chặn các trang web độc hại và lừa đảo.
- Phần mềm chống phishing: Phishing là một hình thức lừa đảo phổ biến trên internet, nơi kẻ xấu giả mạo các trang web uy tín để lừa đảo thông tin cá nhân của người dùng.
- Ứng dụng quét mã QR: Sử dụng ứng dụng quét mã QR sẽ giúp bạn kiểm tra tính an toàn của mã trước khi quét.
- Phần mềm quản lý mật khẩu: Việc sử dụng mật khẩu mạnh và duy nhất cho từng tài khoản trực tuyến là biện pháp quan trọng để tránh bị hack. Phần mềm quản lý mật khẩu sẽ giúp bạn tạo và lưu trữ mật khẩu một cách an toàn.
Hãy báo cáo nếu bạn phát hiện một Scam
Nếu bạn phát hiện ra một hình thức lừa đảo, hãy báo cáo ngay cho cơ quan chức năng để họ có thể điều tra và ngăn chặn kịp thời. Việc này không chỉ giúp bảo vệ bạn mà còn góp phần giảm thiểu tác hại của Scam đối với cộng đồng. Vì vậy, hãy luôn cảnh giác và không ngần ngại báo cáo nếu bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào của hành vi lừa đảo. Hành động nhỏ này của bạn có thể mang lại hiệu quả lớn và góp phần vào việc bảo vệ cộng đồng khỏi những nguy cơ tiềm ẩn.
Kết luận
Scam là một vấn nạn ngày càng phổ biến và tinh vi trong xã hội hiện đại. Để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình, chúng ta cần nâng cao nhận thức, cảnh giác và áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Hãy luôn giữ tâm thế cẩn trọng, kiểm tra thông tin kỹ lưỡng và không chia sẻ thông tin cá nhân một cách bừa bãi. Với sự cảnh giác và hợp tác của cả cộng đồng, chúng ta có thể hạn chế và đẩy lùi nguy cơ lừa đảo, để xây dựng một môi trường lành mạnh và an toàn hơn cho tất cả mọi người.
Trên đây là tất cả thông tin về Scam là gì? Cách hoạt động của các Scam acc là gì? Và các dấu hiệu và giải pháp bảo vệ bản thân tránh bị lừa đảo. Jobsnew hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích giúp bạn đề phòng và tránh khỏi những vụ việc lừa đảo trên internet. Cảm ơn bạn đã đọc hết bài viết này, đừng quên theo dõi Jobsnew Blog để biết thêm nhiều mẹo phòng, tránh lừa đảo trong thời đại công nghệ nhé!
Xem thêm:
