Hacker là thuật ngữ có nhiều nghĩa, tùy thuộc vào ngữ cảnh. Tuy nhiên, nói chung, hacker được hiểu là người có kiến thức chuyên sâu về công nghệ thông tin, đặc biệt là về mạng máy tính và hệ thống bảo mật. Để hiểu rõ hơn về các khái niệm web hacker, phần mềm hacker hay các phân loại hacker phổ biến hiện nay, Jobsnew mời bạn tham khảo các thông tin ở bài viết dưới đây!
1. Hacker là gì? Sự thật đằng sau một từ ngữ gây hiểu lầm
Định nghĩa hacker là gì, hay web hacker là gì đều là những thắc mắc thường gặp khi nhắc đến thuật ngữ đặc biệt này. Thực chất hacker, web hacker hay còn gọi là tin tặc. Là thuật ngữ thường được sử dụng để chỉ những người có kiến thức chuyên sâu về công nghệ thông tin và có khả năng tìm kiếm, khai thác các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống máy tính, mạng máy tính, phần mềm, phần cứng để lợi dụng xâm nhập.
Tuy nhiên, hacker không phải lúc nào cũng mang ý nghĩa tiêu cực. Kỹ năng của hacker có thể được sử dụng cho cả mục đích tốt và xấu. Ví dụ như hacker mũ trắng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao an ninh mạng. Còn hacker mũ đen lại những cá nhân có hành vi nguy hiểm như nghe lén, đánh cấp thông tin dữ liệu cá nhân, tài chính, bí mật kinh doanh,…
2. Giả lập hacker là gì?
Giả lập hacker là một mô phỏng hoạt động của hacker trong môi trường an toàn và được kiểm soát. Nó có thể bao gồm các phần mềm, trò chơi hoặc các công cụ khác cho phép người dùng thực hành các kỹ thuật hack mà không gây hại cho hệ thống thực tế.
Mục đích sử dụng giả lập hacker là:
- Học hỏi về an ninh mạng: Giúp bạn hiểu cách thức hoạt động của tin tặc và cách thức bảo vệ hệ thống khỏi bị tấn công.
- Thực hành các kỹ thuật hack: Cho phép bạn rèn luyện kỹ năng hack trong môi trường an toàn.
- Giải trí: Cung cấp trải nghiệm thú vị và hấp dẫn cho người dùng.
Lưu ý: Giả lập hacker không phải là cách để học cách hack trái phép. Sử dụng giả lập hacker để tấn công hệ thống thực tế là bất hợp pháp và có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
3. Phân loại hacker: Không phải ai cũng xấu
3.1 Hacker mũ trắng
White Hat hay còn gọi là hacker mũ trắng, được xem như những chiến binh đạo đức trong thế giới an ninh mạng. Họ sử dụng chuyên môn và kỹ năng để xâm nhập vào hệ thống, phần mềm, ứng dụng hay website với mục đích kiểm tra tính bảo mật (pentest). Vai trò quan trọng họ là tìm kiếm và xác định những điểm yếu trong hệ thống. Từ đó giúp các tổ chức vá lỗi và nâng cao mức độ bảo mật.
Nhờ có hacker mũ trắng mà các công ty, doanh nghiệp có thể bảo vệ tài nguyên của mình khỏi các cuộc tấn công mạng nguy hiểm, tránh thiệt hại về tài chính và uy tín. Hầu hết hacker mũ trắng đều có bằng Đại học về Công nghệ thông tin, an ninh thông tin hoặc khoa học máy tính. Họ cũng sở hữu những chứng chỉ IT quan trọng nhằm chứng minh năng lực và kỹ thuật chuyên môn.
3.2 Hacker mũ đen
Hacker mũ đen, hay còn gọi là crackers. Là những cá nhân hoặc nhóm chuyên thực hiện truy cập trái phép vào các hệ thống máy tính, mạng lưới, website, ứng dụng với mục đích xấu. Chúng có 2 hoạt động chính là:
- Xâm nhập trái phép: Mục tiêu là các website, mạng nội bộ, thiết bị hoặc ứng dụng và sử dụng những lỗ hổng bảo mật, tấn công mạng hay kỹ thuật bẻ khóa để thực hiện hành vi bất hợp pháp sau khi xâm nhập.
- Crack phần mềm: Mục tiêu là game và phần mềm bản quyền. Từ đó sử dụng phương thức bẻ khóa bản quyền, tạo phiên bản miễn phí để hỗ trợ lợi ích cá nhân.
Hacker mũ đen có những hành vi nguy hiểm như nghe lén, đánh cấp thông tin dữ liệu cá nhân, tài chính, bí mật kinh doanh,… Chúng có thể thực hiện hành vi tống tiền hoặc gây hại, ảnh hưởng uy tín của các tổ chức, doanh nghiệp, ngân hàng, cơ quan nhà nước. Hacker mũ đen là mối nguy hại tiềm ẩn cho an ninh mạng. Vì vậy chúng ta cần nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo mật là điều cần thiết để chống lại những thành phần này.
3.3 Hacker mũ xám
Hacker mũ xám đứng giữa ranh giới hacker mũ trắng và mũ đen. Hacker mũ xám mang trong mình bản chất phức tạp và khó đoán định. Họ có thể hành động như một “kẻ lang thang” trong thế giới mạng, mang theo cả mục đích tốt đẹp lẫn ý đồ đen tối. Hacker mũ xám không nhắm đến việc đánh cắp thông tin cá nhân hay tổ chức như hacker mũ đen. Thay vào đó, họ có thể đột nhập hệ thống vì những lý do khác nhau như:
- Thỏa mãn sự tò mò: Khám phá những bí mật ẩn sâu trong hệ thống, thỏa mãn niềm đam mê khám phá và học hỏi về an ninh mạng.
- Kiểm tra an ninh: Giống như hacker mũ trắng, họ tìm kiếm lỗ hổng bảo mật để báo cáo cho chủ sở hữu, nhưng không nhất thiết tuân thủ quy tắc hay xin phép trước.
- Lợi ích cá nhân: Một số hacker mũ xám có thể lợi dụng kỹ năng để kiếm lợi, ví dụ như bán thông tin lỗ hổng hoặc cung cấp dịch vụ tấn công mạng.
Mặc dù không có ý định xấu như hacker mũ đen, hành động của hacker mũ xám vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro và có thể vi phạm pháp luật.
Ngoài 3 loại tin tặc phổ biến trên, còn có những dạng hack khác như: Hacker mũ xanh (Green Hat Hacker – Tin tặc tập sự, chưa có nhiều kinh nghiệm), hacker mũ đỏ (Red Hat Hacker – Tin tặc chuyên tấn công các hacker mũ đen), hacker xã hội (Social Engineer – Tin tặc sử dụng kỹ thuật lừa đảo, dụ dỗ người khác tiết lộ thông tin nhạy cảm hoặc thực hiện hành động theo ý muốn của mình).
4. Phòng chống hacker: Làm sao để bảo vệ thông tin cá nhân?
Để bảo vệ thông tin cá nhân khỏi hacker, bạn cần thực hiện một số biện pháp sau:
4.1 Cập nhật phần mềm thường xuyên
Các nhà phát triển phần mềm thường xuyên tung ra các bản cập nhật để vá các lỗ hổng bảo mật. Hãy đảm bảo rằng bạn luôn cập nhật phần mềm mới nhất để bảo vệ máy tính và điện thoại của bạn khỏi tin tặc.
4.2 Cẩn thận khi mở email, tệp đính kèm
Tin tặc thường sử dụng email để lừa người dùng mở các tệp đính kèm chứa virus hoặc phần mềm độc hại. Hãy cẩn thận khi mở email từ những người bạn không quen biết. Nếu bạn không chắc chắn về tính an toàn của một tệp đính kèm, tốt nhất là không nên mở nó.
4.3 Cài đặt phần mềm bảo mật
Cài đặt phần mềm bảo mật là một bước quan trọng để bảo vệ dữ liệu và thiết bị của bạn khỏi các truy cập trái phép. Các phần mềm bảo mật có thể giúp bạn bảo vệ máy tính và điện thoại khỏi virus, phần mềm độc hại và các tấn công của tin tặc.
4.4 Thận trọng với thông tin cá nhân
Hãy nhớ là chỉ chia sẻ thông tin cá nhân cho những người bạn tin tưởng. Tránh chia sẻ thông tin cá nhân trên các trang mạng xã hội hoặc các trang web không uy tín.
4.5 Sao lưu dữ liệu thường xuyên
Nếu máy tính hoặc điện thoại của bạn bị tấn công bởi tin tặc, bạn có thể mất tất cả dữ liệu của mình. Hãy sao lưu dữ liệu thường xuyên để đảm bảo rằng bạn có thể khôi phục dữ liệu nếu cần thiết.
4.6 Luôn cảnh giác
Hacker luôn tìm kiếm những cách thức mới để tấn công người dùng. Hãy luôn cảnh giác và cập nhật thông tin về các mối đe dọa mới nhất để bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.
5. Hành trình trở thành hacker: Từ học lập trình đến nghiên cứu bảo mật
Để trở thành hacker chuyên nghiệp, bạn cần trau dồi kiến thức và kỹ năng cụ thể như sau:
5.1 Học ngôn ngữ lập trình C
Học ngôn ngữ lập trình C là quá trình tiếp thu kiến thức và kỹ năng để viết mã nguồn bằng ngôn ngữ C. Lợi ích của việc học ngôn ngữ lập trình C là:
- Cơ sở vững chắc cho lập trình: C là ngôn ngữ lập trình cơ bản, giúp bạn dễ dàng tiếp cận các ngôn ngữ khác như C++, Java, Python,…
- Phát triển tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề: Lập trình C giúp bạn rèn luyện khả năng phân tích, logic và sáng tạo trong việc giải quyết các vấn đề thực tế.
5.2 Tham gia khóa học lập trình
Khi tham gia các khóa học này, bạn sẽ được hướng dẫn về các kiến thức nền tảng về lập trình, rèn luyện tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề. Từ đó áp dụng kiến thức lập trình vào nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là hacking. Tuy nhiên, cần lưu ý:
- Có rất nhiều khóa học lập trình trên thị trường, nên lựa chọn khóa học phù hợp với nhu cầu và khả năng.
- Học lập trình chỉ là bước đầu tiên, cần phải học hỏi và trau dồi nhiều kỹ năng khác để trở thành Hacker.
- Cần sử dụng kiến thức và kỹ năng của mình một cách có trách nhiệm.
5.3 Nghiên cứu hệ điều hành Unix và các hệ thống khác
Hệ điều hành Unix là một nền tảng quan trọng cho hacker vì những lý do sau:
- Bảo mật: Unix được thiết kế với tính bảo mật cao, giúp tin tặc hiểu rõ các cơ chế bảo mật và cách khai thác chúng.
- Linh hoạt: Unix cho phép tùy chỉnh cao, giúp Hacker tạo môi trường phù hợp cho mục đích tấn công.
- Công cụ: Unix có nhiều công cụ mạnh mẽ dành cho hacker, như: Shell (cho phép thực thi lệnh và thao tác hệ thống), Netcat (tạo kết nối mạng và truyền dữ liệu), Nmap (quét và thu thập thông tin về mạng), Wireshark (phân tích giao thức mạng).
Ngoài Unix, tin tặc cũng cần nghiên cứu các hệ điều hành khác như: Windows (hệ điều hành phổ biến nhất, có nhiều lỗ hổng bảo mật), Linux (hệ điều hành mã nguồn mở, tương tự Unix, được sử dụng cho nhiều dịch vụ web), Android (hệ điều hành di động phổ biến, có nhiều ứng dụng tiềm ẩn nguy cơ bảo mật).
5.4 Nghiên cứu mạng máy tính
Nếu muốn trở thành hacker, bạn bắt buộc phải nghiên cứu về mạng máy tính và hiểu rõ về các kiến thức mạng cơ bản như mô hình OSI, TCP/IP, subnetting, routing,… Bên cạnh đó, chúng ta phải có khả năng sử dụng các công cụ mạng như Wireshark, Nmap để phân tích và tấn công mạng.
5.5 Nghiên cứu mật mã học
Nghiên cứu mật mã học cũng là yếu tố quan trọng nếu muốn trở thành tin tặc. Nó có nhiều lợi ích như: Giúp hiểu rõ về cách thức hoạt động của các hệ thống mã hóa, khả năng bẻ khóa và giải mã dữ liệu, nâng cao tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề,… Tuy nhiên, nghiên cứu mật mã học cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, cụ thể là:
- Nguy cơ vi phạm pháp luật: Sử dụng kiến thức mật mã học cho mục đích bất hợp pháp như tấn công mạng, đánh cắp dữ liệu có thể dẫn đến truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Mức độ đạo đức và trách nhiệm: Tin tặc cần ý thức được tác động của hành vi của mình và sử dụng kiến thức mật mã học một cách có trách nhiệm.
- Khó khăn trong việc học tập và nghiên cứu: Mật mã học là lĩnh vực chuyên môn với nhiều kiến thức phức tạp, đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực học tập cao.
- Nguy cơ bị lợi dụng bởi các tổ chức tội phạm: Hacker có thể bị dụ dỗ sử dụng kiến thức mật mã học cho các hoạt động phi pháp, gây hại cho cộng đồng.
5.6 Thực hành phát hiện lỗ hổng bảo mật
Thực hành phát hiện lỗ hổng bảo mật là quá trình học tập và rèn luyện đòi hỏi sự kiên trì, đam mê và đạo đức nghề nghiệp. Bạn cần tìm hiểu về các lỗ hổng bảo mật phổ biến như SQL injection, XSS, CSRF,…học cách khai thác các lỗ hổng bảo mật để tấn công hệ thống. Ngoài ra, bạn có thể tham gia các cộng đồng hacker để học hỏi và trao đổi kinh nghiệm.
Kết luận
Hacker – Thuật ngữ thường gắn liền với những hình ảnh tiêu cực như tấn công mạng, đánh cắp thông tin. Tuy nhiên, đằng sau định kiến đó là vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an ninh mạng và đảm bảo tính riêng tư cho người dùng. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm, phân loại cũng như cách để tránh được những hacker xấu lấy cắp thông tin. Thường xuyên theo dõi Jobsnew Blog để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích khác nhé!
