Bạn có biết, từ năm 2025, chế độ hưởng bảo hưởng hiểm xã hội mới nhất sẽ có nhiều thay đổi quan trọng? Những cải cách mới không chỉ giảm thời gian đóng bảo hiểm để hưởng lương hưu, mà còn mang đến nhiều quyền lợi hấp dẫn hơn, từ trợ cấp thai sản cho người tham gia bảo hiểm tự nguyện đến trợ cấp hưu trí xã hội. Cùng Jobsnew khám phá ngay để đảm bảo bạn hiểu rõ và tận dụng tốt các quyền lợi bảo hiểm của mình nhé!
1. Tổng quan về chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất
1.1. Khái niệm và vai trò của bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là chỗ dựa vững chắc, đảm bảo thu nhập ổn định cho người lao động khi đối mặt với các rủi ro như tuổi già, thai sản, bệnh tật, tai nạn lao động, thất nghiệp hay qua đời. Đây chính là sự bảo vệ thiết thực, giúp người lao động và gia đình vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống và hướng tới một tương lai an toàn hơn.
1.2. Chế độ hưởng bảo hiểm mới nhất là gì?
Chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất mang đến nhiều cải cách quan trọng, mở rộng quyền lợi cho người lao động. Điểm nổi bật là giảm thời gian đóng bảo hiểm để hưởng lương hưu còn 15 năm, trợ cấp thai sản cho người tham gia bảo hiểm tự nguyện, và hỗ trợ hưu trí xã hội từ 75 tuổi. Những thay đổi này không chỉ tăng cường an sinh xã hội mà còn giúp người lao động ổn định cuộc sống, vượt qua khó khăn và hướng tới tương lai bền vững.
1.3. Vai trò quan trọng của chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất
Chế độ hưởng bảo hiểm mới nhất đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người lao động cùng gia đình. Đặc biệt, chế độ bảo hiểm xã hội không chỉ đảm bảo nguồn thu nhập ổn định khi gặp rủi ro mà còn tạo sự an tâm, góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai. Cụ thể, chế độ này hỗ trợ người lao động trong các khía cạnh sau:
- Đảm bảo đời sống: Bảo hiểm xã hội (BHXH) là nguồn hỗ trợ quan trọng, giúp người lao động duy trì thu nhập trong các trường hợp không thể tiếp tục làm việc do tuổi già, bệnh tật, tai nạn lao động hoặc thai sản. Nhờ đó, họ có thể trang trải các chi phí sinh hoạt, chăm sóc sức khỏe và đảm bảo chất lượng cuộc sống ngay cả khi không còn khả năng lao động.
- Giảm gánh nặng xã hội: BHXH đóng vai trò giảm bớt tình trạng nghèo đói, đặc biệt trong các gia đình lao động thu nhập thấp hoặc gặp khó khăn đột xuất. Bên cạnh đó, hệ thống này góp phần gia tăng sự ổn định xã hội, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước trong việc hỗ trợ các đối tượng yếu thế, từ đó xây dựng một xã hội an toàn và bền vững hơn.
- Khuyến khích phát triển kinh tế: Khi người lao động được đảm bảo thu nhập trong các tình huống rủi ro, họ cảm thấy an tâm hơn để cống hiến và làm việc hiệu quả. Điều này tạo động lực thúc đẩy năng suất lao động, đồng thời giúp doanh nghiệp và nền kinh tế quốc gia phát triển mạnh mẽ, bền vững hơn. BHXH vì thế không chỉ là công cụ bảo vệ mà còn là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế.
1.4. Các loại hình bảo hiểm xã hội
Hiện nay, Luật Bảo hiểm Xã hội 2024, chính thức áp dụng từ ngày 1/7/2025, đánh dấu bước tiến lớn trong việc nâng cao quyền lợi và mở rộng phạm vi hỗ trợ cho người lao động. Những thay đổi đáng chú ý trong luật mới hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích thiết thực, giúp củng cố mạng lưới an sinh xã hội. Dưới đây là các chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất:
- Bảo hiểm xã hội bắt buộc: Bảo hiểm xã hội bắt buộc mở rộng đối tượng tham gia, bao gồm cả những người hoạt động không chuyên trách tại cấp xã, thôn và tổ dân phố. Chế độ này áp dụng cho người lao động và người sử dụng lao động thuộc phạm vi quy định của Luật BHXH, nhằm đảm bảo quyền lợi toàn diện. Các chế độ được hưởng bao gồm lương hưu, trợ cấp thai sản, trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và trợ cấp thất nghiệp, góp phần bảo vệ an sinh và ổn định cuộc sống người lao động.
- Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Bảo hiểm xã hội tự nguyện được thiết kế dành riêng cho những người không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, cho phép cá nhân tự do lựa chọn tham gia và mức đóng phù hợp với thu nhập. Điểm mới đáng chú ý là chế độ thai sản được bổ sung, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ nhận trợ cấp 2 triệu đồng cho mỗi con mới sinh, do ngân sách nhà nước chi trả. Quyền lợi chính của bảo hiểm này bao gồm lương hưu và trợ cấp tử tuất, đảm bảo an sinh cơ bản cho người lao động tự do.
1.5. Luật bảo hiểm xã hội 2014 và các văn bản pháp luật liên quan
Luật Bảo hiểm xã hội 2014 được Quốc hội thông qua và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2016. Luật này quy định các nội dung quan trọng như:
- Đối tượng tham gia BHXH: Bao gồm người lao động trong khu vực nhà nước, doanh nghiệp, tự do, và người nông dân có nhu cầu tham gia.
- Chế độ bảo hiểm: Quy định chi tiết về các chế độ như hưởng lươnghữu, trợ cấp thai sản, tai nạn lao động, bệnh hiểm nghèo, v.v.
- Mức đóng BHXH: Từ ngày 01/07/2025, tỷ lệ đóng Bảo hiểm Xã hội (BHXH) tại Việt Nam cho người lao động là 10,5% của mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc. Trong đó, người lao động đóng 8% vào quỹ hưu trí, 1% vào bảo hiểm thất nghiệp và 1,5% vào bảo hiểm y tế. Đối với người sử dụng lao động, tổng tỷ lệ đóng góp lên đến 21,5%, bao gồm 14% cho chế độ hưu trí, 3% cho chế độ ốm đau và thai sản, 0,5% cho chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, 1% bảo hiểm thất nghiệp và 3% bảo hiểm y tế. Tổng tỷ lệ đóng góp chung của cả người lao động và người sử dụng lao động là 32%. Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương, và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương
Đây là những thông tin quan trọng bạn cần nắm bắt về mức đóng BHXH áp dụng từ nửa cuối năm 2024 tại Việt Nam.
2. 14 điểm nổi bật trong nội dung của luật bảo hiểm xã hội mới
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, thông qua ngày 29/6/2024 bởi Quốc hội khóa XV trong Kỳ họp thứ 7, bao gồm 11 chương và 141 điều, sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. So với luật hiện hành, luật mới này tăng thêm 2 chương và 16 điều, nhằm mục tiêu thể chế hóa các nghị quyết liên quan, giải quyết những vướng mắc từ thực tiễn và mở rộng quyền lợi cho người lao động. Bản luật mới đặc biệt nhấn mạnh vào 14 điểm trọng tâm, cụ thể hóa quy định về an sinh xã hội theo Hiến pháp và các cải cách trong an sinh xã hội.
1. Luật bảo hiểm xã hội năm 2024 giới thiệu trợ cấp hưu trí xã hội mới, một bước tiến trong hệ thống BHXH đa tầng
Trợ cấp này, do ngân sách nhà nước đảm bảo, dành cho người cao tuổi không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hàng tháng, với độ tuổi nhận trợ cấp giảm xuống còn 75, so với mức 80 tuổi hiện nay. Người thuộc hộ nghèo và cận nghèo từ 70 đến dưới 75 tuổi cũng sẽ được hưởng lợi từ chính sách này, nhằm mở rộng quyền lợi và thu hút thêm người lao động tham gia vào hệ thống.
2. Luật bảo hiểm xã hội năm 2024 bổ sung quy định mới nhằm củng cố sự liên kết giữa hệ thống trợ cấp hưu trí xã hội và BHXH cơ bản
Chế độ trợ cấp hàng tháng cho những người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đạt độ tuổi cần thiết để nhận trợ cấp hưu trí xã hội. Cụ thể, những công dân Việt Nam đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đóng đủ 15 năm BHXH và chưa đủ 75 tuổi sẽ được nhận trợ cấp hàng tháng từ những khoản đóng của mình, nếu họ không chọn nhận BHXH một lần hoặc không bảo lưu. Trong thời gian nhận trợ cấp, họ cũng sẽ được hưởng BHYT do ngân sách nhà nước đảm bảo, nhằm hỗ trợ tốt hơn cho người lao động trong giai đoạn hưu trí.
3. Mở rộng phạm vi người tham gia
Mở rộng phạm vi đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm các chủ hộ kinh doanh có đăng ký, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã và các đơn vị hành chính nhỏ hơn, người lao động làm việc bán thời gian, cũng như người quản lý doanh nghiệp và điều hành hợp tác xã không nhận tiền lương. Sự mở rộng này nhằm đảm bảo rằng một lượng lớn dân số có thể thụ hưởng đầy đủ các chế độ của BHXH, từ đó củng cố an sinh xã hội và mở rộng sự bảo vệ xã hội cho các nhóm trước đây không được bao phủ.
4. Mở rộng quyền lợi BHXH: thêm chế độ ốm đau, thai sản cho người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 đã mở rộng các quyền lợi, cho phép người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thụ hưởng chế độ ốm đau và thai sản, bên cạnh các chế độ hưu trí và tử tuất như trước đây.
5. Luật bảo hiểm xã hội năm 2024 đã bổ sung chế độ thai sản vào các quyền lợi của chính sách BHXH tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện, nếu đáp ứng đủ điều kiện theo quy định mới, sẽ được hưởng trợ cấp thai sản với mức 2 triệu đồng cho mỗi con mới sinh. Khoản trợ cấp này do ngân sách nhà nước bảo đảm và không yêu cầu người lao động đóng góp thêm so với quy định hiện hành.
6. Tham gia đóng BHXH ít nhất 15 năm để nhận lương hưu
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 đã giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, nhằm mở rộng cơ hội được hưởng lương hưu cho người tham gia BHXH.
7. Khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần
Luật bảo hiểm xã hội mới số 41/2024/QH15 đã được sửa đổi và bổ sung nhằm nâng cao quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, và khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì lựa chọn nhận BHXH một lần. Các trường hợp người lao động có thể nhận BHXH một lần bao gồm:
a) Người lao động đã đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH;
b) Người lao động chuyển ra nước ngoài để định cư vĩnh viễn;
c) Người mắc các bệnh nặng như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS;
d) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc người khuyết tật đặc biệt nặng;
e) Người lao động đã đóng BHXH trước ngày 1/7/2025 và sau 12 tháng không thuộc diện bắt buộc đóng BHXH hoặc không tham gia BHXH tự nguyện với thời gian đóng chưa đủ 20 năm.
Kể từ ngày 1/7/2025, những người mới tham gia BHXH sẽ chỉ được giải quyết nhận BHXH một lần trong các trường hợp a, b, c, và d.
Thay vào đó, người lao động lựa chọn bảo lưu thời gian đóng BHXH sẽ hưởng nhiều quyền lợi cao hơn, bao gồm: (i) Nhận các chế độ BHXH với mức hưởng cao hơn khi tiếp tục tham gia; (ii) Điều kiện nhận lương hưu dễ dàng hơn; (iii) Trong thời gian hưởng lương hưu, Quỹ BHXH sẽ đóng BHYT; (iv) Nhận trợ cấp hàng tháng nếu chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội; (v) Trong thời gian nhận trợ cấp hàng tháng, ngân sách Nhà nước sẽ đóng BHYT.
8. Đảm bảo quyền tham gia và hưởng BHXH cho lao động Việt Nam tại nước ngoài và người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 mở rộng quyền lợi cho người lao động Việt Nam ở nước ngoài và lao động nước ngoài tại Việt Nam. Các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên giờ đây cho phép tính chung thời gian đóng BHXH giữa hai bên, đảm bảo điều kiện hưởng chế độ BHXH được thuận lợi hơn.
9. Nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã đưa ra các quy định mới nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư và quản lý Quỹ BHXH. Cụ thể, luật này mở rộng danh mục và phương thức đầu tư của Quỹ, đẩy mạnh việc quản lý và sử dụng quỹ hiệu quả hơn, qua đó tăng cường khả năng sinh lời và bảo đảm an toàn tài chính cho quỹ.
10. Thêm quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 đã được bổ sung một chương mới về bảo hiểm hưu trí bổ sung. Chương này đề cập đến các đối tượng tham gia, nguyên tắc hoạt động, và cơ chế quản lý Quỹ Bảo hiểm hưu trí bổ sung. Cùng với đó, luật cũng quy định các chính sách của nhà nước nhằm khuyến khích và tạo điều kiện cho người sử dụng lao động và người lao động tham gia, giúp họ có thể đóng góp vào quỹ này để hưởng một mức lương hưu cao hơn trong tương lai.
11. Quy định cụ thể về “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở”
14. Cập nhật và hoàn thiện các quy định BHXH để phù hợp hơn với thực tiễn và bảo vệ quyền lợi người lao động
Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15 đã được sửa đổi và bổ sung để phản ánh chính xác hơn thực tiễn và bảo đảm quyền lợi tốt hơn cho người lao động. Luật này tiếp tục phát huy các quy định hiện hành đã được kiểm nghiệm qua thực tế, đồng thời điều chỉnh những điều khoản chưa phù hợp để đảm bảo tính khả thi và bền vững lâu dài. Các sửa đổi nhằm bảo đảm tính đồng bộ và thống nhất của hệ thống pháp luật về Bảo hiểm xã hội.
FAQs: Giải đáp các thắc mắc về chế độ hưởng bảo hiểm xã hội
Từ ngày 1/7/2025, điều kiện để nhận lương hưu là gì?
Từ ngày 1/7/2025, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người lao động đóng bảo hiểm xã hội đủ 15 năm sẽ được nhận lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định.
Mức lương hưu hằng tháng được tính như thế nào?
Mức lương hưu hằng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương đóng bảo hiểm xã hội cho 15 năm (nữ) hoặc 20 năm (nam); sau đó, mỗi năm đóng thêm được cộng 2%, tối đa 75%.
Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có được hưởng chế độ thai sản không?
Từ ngày 1/7/2025, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng trợ cấp thai sản với mức 2 triệu đồng cho mỗi con sinh ra, do ngân sách nhà nước chi trả.
Trợ cấp hưu trí xã hội là gì và ai được hưởng?
Trợ cấp hưu trí xã hội là loại hình bảo hiểm do ngân sách nhà nước đảm bảo, dành cho công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng.
Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội dưới 20 năm có được hưởng lương hưu không?
Từ ngày 1/7/2025, người lao động đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm sẽ được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định, thay vì phải đóng đủ 20 năm như trước đây.
Điều kiện để hưởng bảo hiểm xã hội một lần từ ngày 1/7/2025 là gì?
Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, hoặc thuộc các trường hợp đặc biệt như ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo, có thể đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu có được trợ cấp hằng tháng không?
Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu và chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, nếu không nhận bảo hiểm xã hội một lần và có yêu cầu, sẽ được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình.
Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam có được tham gia bảo hiểm xã hội không?
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, được hưởng các chế độ theo quy định.
Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau được tính như thế nào?
Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau đối với người lao động mắc bệnh cần chữa trị dài ngày được tính theo năm, thay vì theo từng lần nghỉ như trước đây.
Người lao động có được rút bảo hiểm xã hội một lần sau 12 tháng nghỉ việc không?
Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không tiếp tục đóng và chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội, có thể rút bảo hiểm xã hội một lần.
Đóng BHXH 15 năm được hưởng lương bao nhiêu?
Sau 15 năm đóng BHXH, mức lương hưu mỗi tháng mà người lao động được nhận phụ thuộc vào mức lương trung bình đóng BHXH và tỉ lệ tính lương hưu. Mức lương hưu sẽ được tính theo công thức: Mức lương đóng BHXH trung bình nhân với tỷ lệ % tương ứng với số năm đóng.
Nghỉ việc bao lâu thì rút được BHXH?
Nếu nghỉ việc và không tiếp tục tham gia bất kỳ công việc nào có đóng BHXH, người lao động có thể rút một lần tiền BHXH tạm tính sau khi đã ngừng đóng từ đủ 1 năm trở lên. Việc này áp dụng cho những người chưa đủ điều kiện nhận lương hưu.
Đóng BHXH 15 năm rút được bao nhiêu tiền?
Sau 15 năm đóng BHXH, số tiền rút được tính dựa trên tổng số tiền đã đóng và lãi suất tích lũy theo quy định. Số tiền này không cố định và phụ thuộc vào mức lương và tỉ lệ đóng góp trong suốt quá trình tham gia BHXH.
Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp: Mạng lưới an sinh toàn diện cho người lao động
Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp là hai chính sách an sinh quan trọng, bảo vệ quyền lợi người lao động Việt Nam. Bảo hiểm xã hội đảm bảo thu nhập khi mất khả năng lao động, trong khi bảo hiểm thất nghiệp hỗ trợ tài chính và tìm việc khi mất việc. Sự kết hợp hoàn hảo này tạo mạng lưới an sinh toàn diện cho công dân Việt Nam, góp phần giúp người lao động vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống và xây dựng tương lai bền vững.
Lời kết
Chế độ hưởng bảo hiểm xã hội mới nhất không chỉ mở rộng đối tượng tham gia mà còn tăng cường quyền lợi cho người lao động. Những thay đổi này phản ánh sự quan tâm của nhà nước trong việc bảo vệ an sinh xã hội và tạo điều kiện tốt hơn cho mọi người dân. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn nắm rõ quyền lợi của mình, từ đó có kế hoạch tham gia bảo hiểm xã hội phù hợp để bảo vệ bản thân và gia đình trong tương lai.
