Sinh ra trong thời đại phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội và sự toàn cầu hóa ngày càng gia tăng, cuộc sống hàng ngày của chúng ta không thể tránh khỏi việc tiếp xúc với smartphone và ảnh hưởng của việc sử dụng tiếng nước ngoài. Những câu hỏi xoay quanh thuật ngữ “mood” đã trở nên quen thuộc với chúng ta. Vậy, mood là gì? Làm thế nào để cải thiện tâm trạng một cách hiệu quả nhất? Hãy cùng Jobsnew khám phá câu trả lời thú vị trong bài viết dưới đây.
1. Khái niệm cơ bản: Mood là gì?
Mood là một thuật ngữ tiếng Anh được sử dụng để mô tả tâm trạng của một người tại một thời điểm cụ thể hoặc trong một khoảng thời gian nhất định.
Thường thì, mood được áp dụng để diễn đạt các tình trạng cảm xúc không quá mạnh mẽ, như vui vẻ, buồn bã. Đồng thời, mood thường tồn tại trong một khoảnh khắc nhất định, có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.
2. Hiểu rõ về tụt mood và down mood
2.1. Định nghĩa tụt mood và down mood
Tụt mood là gì?
Tụt mood là một khái niệm được sử dụng để miêu tả trạng thái chán nản, buồn rầu và mất hứng thú, khiến người đó cảm thấy mệt mỏi và thiếu năng lượng. Sự kết hợp giữa “tụt” và “mood” tạo nên một cụm từ dễ hiểu và dễ nói hơn so với việc sử dụng “tụt feeling”. Bên cạnh việc mô tả trạng thái tâm trạng của cá nhân, “tụt mood” cũng có thể được sử dụng để diễn đạt một quan điểm cụ thể.
Down mood là gì?
Chắc chắn mỗi người trong chúng ta đều đã trải qua ít nhất một lần cảm thấy không có hứng thú hoặc không có tâm trạng để thực hiện bất kỳ hoạt động nào, phải không? Và tình trạng đó thường được gọi là “down mood”.
2.2. Nguyên nhân và biểu hiện của tụt mood
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng tụt mood ở giới trẻ hiện nay. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
- Quá nhạy cảm: Một số người có tính cách nhạy cảm hơn so với người khác từ khi sinh ra. Họ dễ bị ảnh hưởng bởi những điều tiêu cực nhỏ nhặt, dẫn đến tình trạng tụt mood, tự ti và cảm thấy mất hứng thú.
- Tự cho mình là người kém cỏi: Một số người luôn tự nhận thấy mình kém cỏi và không thành công, dù họ đã cố gắng hết sức. Điều này khiến họ mất lòng tự tin và cảm thấy tụt mood.
- Đố kỵ với người khác: Thay vì ngưỡng mộ, một số người lại cảm thấy ghen tỵ và đố kỵ với thành công của người khác. Họ cảm thấy bản thân không bằng ai và mất động lực.
- Áp lực công việc và cuộc sống: Áp lực từ công việc và cuộc sống hàng ngày, như lượng công việc quá nhiều, áp lực từ gia đình hoặc mối quan hệ không ổn định, khiến tâm trạng trở nên tụt mood.
- Thiếu tình cảm: Mất đi sự ủng hộ và tình cảm từ gia đình hoặc bạn bè có thể dẫn đến cảm giác cô đơn và mất định hướng, khiến tâm trạng tụt mood.
- Mất định hướng: Cuộc sống ngày nay đầy áp lực và những lựa chọn khó khăn, đặc biệt đối với các bạn trẻ mới bước vào đời. Họ có thể mất định hướng và cảm thấy lo lắng về tương lai, dẫn đến tụt mood và tình trạng tinh thần không ổn định.
3. Mood swing là gì? Những điều cần biết
3.1 Khái niệm mood swing là gì
Mood swing là sự biến đổi nhanh chóng của tâm trạng giữa các trạng thái khác nhau, từ cảm thấy phấn khích, thoải mái đến trạng thái buồn rầu, căng thẳng. Đây là một hiện tượng phổ biến và tự nhiên ở con người, có thể do nhiều nguyên nhân như căng thẳng, thiếu ngủ, tiêu thụ chất kích thích, rối loạn tâm lý và cả vấn đề sức khỏe thể chất. Để giảm thiểu tình trạng mood swing, bạn có thể tập trung vào duy trì một lối sống lành mạnh, đảm bảo có giấc ngủ đủ và đều đặn, thực hiện thể dục thường xuyên và hạn chế tiêu thụ các chất kích thích như rượu, thuốc lá và caffeine. Nếu tình trạng mood swing của bạn trở nên nghiêm trọng hơn, hãy tìm sự giúp đỡ từ các chuyên gia về sức khỏe tâm thần để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
3.2. Nguyên nhân gây ra tình trạng mood swing
Có nhiều nguyên nhân gây ra mood swing, bao gồm:
- Thay đổi hormone: Sự biến đổi trong sản xuất hormone của cơ thể có thể ảnh hưởng đến tâm trạng. Ví dụ, trong giai đoạn tiền kinh nguyệt hoặc sau khi sinh, sự thay đổi của estrogen và progesterone có thể gây ra mood swing.
- Stress: Stress gây ra sự sản xuất hormone cortisol và adrenaline trong cơ thể, làm thay đổi tâm trạng nhanh chóng và dẫn đến mood swing.
- Thiếu ngủ: Thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và gây ra mood swing.
- Bệnh lý tâm lý: Mood swing có thể là một triệu chứng của nhiều bệnh lý tâm lý như rối loạn tâm thần, rối loạn tâm trạng và rối loạn căng thẳng sau chấn thương.
- Thuốc: Một số loại thuốc như thuốc trị trầm cảm, thuốc an thần hoặc thuốc điều hòa hormone có thể gây ra mood swing.
Để xác định nguyên nhân cụ thể của mood swing, quý vị nên tìm sự tư vấn và chẩn đoán từ các chuyên gia tâm lý hoặc y tế.
3.3. Cách đối phó với mood swing
Để điều trị mood swing một cách hiệu quả, bạn có thể thực hiện các bước sau đây:
- Tìm hiểu nguyên nhân: Trước khi bắt đầu điều trị, quan trọng là phải tìm hiểu nguyên nhân gây ra mood swing của bạn. Điều này có thể là do căng thẳng, lo âu, áp lực tâm lý, thiếu ngủ, rối loạn tâm lý, rối loạn nội tiết tố, hoặc các vấn đề sức khỏe khác.
- Thay đổi lối sống và thói quen: Thay đổi lối sống và thói quen là một phần quan trọng của quá trình điều trị. Bạn cần tập thể dục đều đặn, duy trì chế độ ăn uống và giấc ngủ đúng giờ, hạn chế tiêu thụ rượu, thuốc lá và các chất kích thích khác.
- Tránh các tác nhân kích thích: Nếu bạn có bệnh lý liên quan đến mood swing, hãy tránh tiếp xúc với các tác nhân kích thích như cafein, thuốc giảm cân hoặc các chất kích thích khác.
- Tập trung vào cảm xúc tích cực: Khi cảm thấy mood swing, hãy tập trung vào các hoạt động tích cực như nghe nhạc, đọc sách, đi dạo ngoài trời hoặc tham gia các hoạt động yêu thích để giúp cải thiện tâm trạng.
- Điều trị bằng thuốc: Nếu mood swing của bạn là do bệnh lý, bạn cần phải điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa tâm thần. Các loại thuốc như kháng trầm cảm hoặc stabilizer tâm trạng có thể được sử dụng để giảm tình trạng mood swing.
4. Tâm lý học phía sau mood và tụt mood
4.1. Vai trò của hormone và hóa chất não
Hormone và hóa chất não đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều chỉnh và điều hòa các chức năng của cơ thể và tâm trạng của con người.
Hormone:
- Hormone là các chất dẫn truyền thông tin giữa các tế bào trong cơ thể thông qua máu.
- Chúng điều chỉnh nhiều chức năng cơ bản của cơ thể, bao gồm sự phát triển, trao đổi chất, quá trình tiêu hóa, cảm xúc và tâm trạng.
- Hormone như estrogen và progesterone ở phụ nữ, và testosterone ở nam giới, chẳng hạn, có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm xúc.
- Sự biến đổi trong cân bằng hormone có thể dẫn đến các tình trạng tâm lý như lo âu, trầm cảm hoặc cảm giác căng thẳng.
Hóa chất não (Neurotransmitter):
- Hóa chất não là các chất hóa học được tạo ra trong não để truyền tải các tín hiệu giữa các tế bào thần kinh.
- Chúng đóng vai trò quan trọng trong điều hòa tâm trạng, cảm xúc, giấc ngủ, học tập, nhớ và nhiều chức năng tâm thần khác.
- Các hóa chất não quan trọng như serotonin, dopamine và norepinephrine được biết đến với vai trò trong quá trình cảm thấy hạnh phúc, phấn khích và hứng thú.
- Sự mất cân bằng trong hóa chất não có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu và rối loạn tâm thần khác.
4.2. Ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài
Môi trường xung quanh và những sự kiện trong cuộc sống đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tâm trạng của chúng ta. Điều này được thể hiện qua những cách sau:
- Tương tác xã hội: Những giao tiếp tích cực, như cuộc trò chuyện chân thành với bạn bè, có thể nâng cao tinh thần của chúng ta. Ngược lại, xung đột hoặc cảm giác bị cô lập trong xã hội có thể dẫn đến cảm giác buồn chán.
- Công việc và sự nghiệp: Sự căng thẳng tại nơi làm việc, xung đột với đồng nghiệp hoặc thậm chí là việc mất việc có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến tâm trạng của chúng ta.
- Sự kiện trong cuộc sống: Những biến cố lớn trong cuộc đời, từ những sự kiện tích cực như đám cưới đến những sự mất mát như mất người thân, đều có thể gây ra những biến động cảm xúc.
- Tác động của môi trường: Những yếu tố như thời tiết u ám liên tục hoặc môi trường sống ồn ào, hỗn loạn cũng có thể tác động đến tâm trạng của chúng ta.
5. Giải pháp thực tiễn để quản lý tâm trạng
5.1. Phát hiện và nhận diện mood
Phát hiện và nhận diện tâm trạng của mình là một bước quan trọng để có thể quản lý chúng một cách hiệu quả. Dưới đây là một số cách bạn có thể phát hiện và nhận diện tâm trạng của mình:
- Quan sát cảm xúc: Hãy dành thời gian hàng ngày để quan sát cảm xúc của mình. Bạn có thể làm điều này bằng cách ghi chép vào một sổ nhật ký hoặc ứng dụng di động, ghi lại các cảm xúc bạn đang trải qua và những gì gây ra chúng.
- Chú ý đến dấu hiệu cảm xúc: Hãy chú ý đến dấu hiệu về cảm xúc của mình như biểu hiện khuôn mặt, cử động cơ thể, và suy nghĩ. Nhận biết những biểu hiện này có thể giúp bạn nhận diện tâm trạng của mình một cách chính xác hơn.
- Sử dụng các công cụ theo dõi tâm trạng: Có nhiều ứng dụng di động và công cụ trực tuyến có thể giúp bạn theo dõi tâm trạng hàng ngày và phân tích các mẫu tâm trạng của mình để nhận biết các xu hướng và dấu hiệu cảnh báo.
- Tập trung vào cảm giác trong cơ thể: Thỉnh thoảng, dừng lại và tập trung vào cảm giác trong cơ thể của bạn. Cảm nhận những điều như căng thẳng trong cơ bắp, nhịp tim nhanh chóng, hoặc hơi thở nhanh có thể giúp bạn nhận biết khi bạn đang trải qua một tâm trạng nhất định.
- Thảo luận với người thân và bạn bè: Chia sẻ cảm xúc của bạn với người thân và bạn bè tin cậy có thể giúp bạn nhận ra và hiểu rõ hơn về tâm trạng của mình thông qua phản hồi từ họ.
- Theo dõi môi trường xung quanh: Môi trường xung quanh bạn có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của bạn. Hãy chú ý đến các yếu tố như mức độ căng thẳng, áp lực, và mối quan hệ xã hội trong cuộc sống hàng ngày của bạn.
5.2 Chiến lược đối phó tụt mood
Nếu bạn đang cảm thấy tâm trạng của mình giảm sút mà không biết làm thế nào để nâng cao, dưới đây là một số giải pháp có thể giúp bạn dễ dàng khôi phục tâm trạng:
- Vui chơi cùng bạn bè: Tham gia các hoạt động cùng bạn bè có thể giúp bạn giải tỏa căng thẳng và áp lực từ công việc và cuộc sống, từ đó tạo điều kiện cho tâm trạng vui vẻ hơn và từ từ khôi phục lại tinh thần.
- Nghỉ ngơi: Nếu bạn cảm thấy quá mệt mỏi, đôi khi cần phải dành thời gian nghỉ ngơi. Hãy để công việc nằm yên một bên và đảm bảo cơ thể bạn được nghỉ ngơi đầy đủ. Khi cảm thấy sảng khoái và thoải mái, bạn sẽ có thể làm việc hiệu quả hơn.
- Tập thể dục: Dành thời gian cho việc tập thể dục sau một thời gian làm việc mệt mỏi sẽ giúp cơ thể bạn trở nên khỏe mạnh và năng động hơn. Điều này cũng có thể giúp cân bằng tâm trạng và mang lại sự hứng khởi cho cuộc sống hàng ngày.
- Thư giãn với phim ảnh hoặc âm nhạc: Khi đầu óc căng thẳng, việc xem phim hoặc nghe nhạc có thể giúp bạn thư giãn và cảm thấy thoải mái hơn. Chọn những bộ phim giải trí hoặc bản nhạc yêu thích của bạn để tạo ra một không gian thư giãn và giúp khôi phục tâm trạng.
5.3. Khi nào cần tư vấn chuyên gia
Dưới đây là một số tình huống mà việc tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia có thể hữu ích:
- Triệu chứng kéo dài: Nếu bạn trải qua tụt mood kéo dài trong khoảng thời gian dài, như vài tuần hoặc thậm chí vài tháng, và các biện pháp tự chăm sóc như nghỉ ngơi, tập thể dục và giải trí không mang lại cải thiện đáng kể.
- Tác động tiêu cực lớn đến cuộc sống hàng ngày: Nếu tụt mood của bạn gây ra sự giảm sút đáng kể trong chất lượng cuộc sống hàng ngày của bạn, bao gồm việc gặp khó khăn trong công việc, mối quan hệ, hoặc các hoạt động xã hội.
- Suicidal thoughts hoặc hành vi tự tử: Nếu bạn có suy nghĩ tự tử hoặc dấu hiệu hành vi tự tử, bạn cần ngay lập tức tìm kiếm sự hỗ trợ từ một chuyên gia hoặc tổ chức cứu hộ.
- Không thể tự quản lý: Nếu bạn cảm thấy không thể tự quản lý được tâm trạng của mình và cảm thấy mất kiểm soát hoặc vô cùng cô đơn và tuyệt vọng.
- Triệu chứng khác đi kèm: Nếu tụt mood của bạn đi kèm với các triệu chứng khác như lo âu, rối loạn ăn uống, vấn đề giấc ngủ, hoặc các triệu chứng về sức khỏe tâm thần khác.
6. Kết luận
Trong cuộc sống, chúng ta thường trải qua những gian đoạn tụt mood và cảm xúc không ổn định. Tụt mood có thể khiến bạn cảm thấy mất đi niềm vui trong cuộc sống, giảm hứng thú với các hoạt động yêu thích và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Sẽ có nhiều cách để khiến tâm trạng của bạn có thể chở nên tốt hơn. Nhưng đôi khi, việc chấp nhận và cho phép bản thân trải qua những cảm xúc đó có thể quan trọng hơn việc cố gắng ngay lập tức khắc phục chúng. Điều này giúp ta hiểu biết và phát triển một cách tích cực hơn.
Hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn khái niệm mood là gì? Cách khôi phục tâm trạng khi gặp vấn đề. Hãy theo dõi Jobsnew.vn hoặc Blog.jobsnew.vn để khám phá nhiều bài viết hay và thú vị nhé!
