Làm thế nào để chế biến ra những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng? Làm thế nào để bảo quản thực phẩm lâu dài mà vẫn giữ được hương vị và chất dinh dưỡng? Làm thế nào để vận chuyển thực phẩm an toàn và không bị hư hỏng? Tất cả những câu hỏi đó sẽ được giải đáp khi bạn theo học ngành kỹ thuật thực phẩm. Cùng Jobsnew tìm hiểu chi tiết về ngành học này nhé!
1. Giới thiệu và bản chất ngành kỹ thuật thực phẩm
1.1 Khái niệm và phạm vi ngành
Kỹ thuật thực phẩm là ngành khoa học, công nghệ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các quy trình, kỹ thuật, công nghệ chế biến, bảo quản, vận chuyển, phân phối, tiêu thụ thực phẩm. Ngành này bao gồm các lĩnh vực:
- Công nghệ chế biến thực phẩm: Nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các quy trình, kỹ thuật, công nghệ chế biến thực phẩm từ nguyên liệu thô thành sản phẩm thực phẩm có giá trị dinh dưỡng, an toàn và phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng.
- Công nghệ bảo quản thực phẩm: Nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các phương pháp, kỹ thuật bảo quản thực phẩm nhằm kéo dài thời hạn sử dụng, giữ nguyên hoặc cải thiện chất lượng thực phẩm.
- Công nghệ vận chuyển, phân phối và tiêu thụ thực phẩm: Nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các quy trình, kỹ thuật vận chuyển, phân phối, tiêu thụ thực phẩm nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm trong quá trình lưu thông.
1.2 Tầm quan trọng và ứng dụng thực tiễn
Ngành kỹ thuật thực phẩm có vai trò đảm bảo an ninh lương thực, nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe con người. Ngành này góp phần phát triển sản xuất nông nghiệp, thực phẩm, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp, tạo ra nhiều việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.
Ngành kỹ thuật thực phẩm có ứng dụng thực tiễn rộng rãi trong các lĩnh vực:
- Sản xuất: Ngành kỹ thuật thực phẩm được ứng dụng trong các nhà máy chế biến thực phẩm, các cơ sở sản xuất thực phẩm, các trang trại chăn nuôi, trồng trọt,…để sản xuất ra các sản phẩm thực phẩm có chất lượng cao, an toàn và phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng.
- Nghiên cứu: Ngành kỹ thuật thực phẩm được ứng dụng trong các Viện nghiên cứu, trường Đại học,… để nghiên cứu phát triển các quy trình, kỹ thuật, công nghệ chế biến, bảo quản, vận chuyển, phân phối và tiêu thụ thực phẩm mới, tiên tiến.
- Giáo dục: Ngành kỹ thuật thực phẩm được ứng dụng trong các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp,… để đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật thực phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của xã hội.
2. Chương trình đào tạo và các môn học chủ chốt
2.1 Nội dung và cấu trúc chương trình học
Chương trình đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm thường kéo dài 4 năm, cấp bằng kỹ sư. Chương trình học được thiết kế để trang bị cho sinh viên kiến thức và kỹ năng cần thiết để làm việc trong lĩnh vực thực phẩm. Nội dung chương trình học bao gồm các môn học cơ sở, môn học chuyên ngành và môn học thực hành.
- Môn học cơ sở cung cấp cho sinh viên kiến thức nền tảng về toán học, vật lý, hóa học, sinh học,…
- Môn học chuyên ngành cung cấp cho sinh viên kiến thức chuyên sâu về khoa học thực phẩm, công nghệ thực phẩm, an toàn thực phẩm, quản lý chất lượng,…
- Môn học thực hành giúp sinh viên vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn.
Cấu trúc chương trình học của ngành kỹ thuật thực phẩm thường được chia thành các giai đoạn sau:
-
Giai đoạn 1 (1-2 năm đầu) – Sinh viên được học các môn học cơ sở và một số môn học chuyên ngành cơ bản, chẳng hạn như: Toán học, vật lý, hóa học, sinh học, khoa học thực phẩm, công nghệ thực phẩm.
-
Giai đoạn 2 (2-4 năm) – Sinh viên được học các môn học chuyên ngành nâng cao, chẳng hạn như: An toàn thực phẩm, quản lý chất lượng, kỹ thuật máy móc thiết bị, công nghệ thông tin.
-
Giai đoạn thực tập (1 năm): Sinh viên được thực tập tại các doanh nghiệp thực phẩm để củng cố kiến thức và kỹ năng đã học.
2.2 Môn học chính và kỹ năng phát triển
Các môn học chính trong chương trình đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm bao gồm: Toán học, vật lý, hóa học, sinh học, khoa học thực phẩm, công nghệ thực phẩm, an toàn thực phẩm, quản lý chất lượng, kỹ thuật máy móc thiết bị, công nghệ thông tin.
Ngoài các môn học chính, sinh viên ngành kỹ thuật thực phẩm còn được phát triển các kỹ năng sau:
- Kỹ năng tư duy logic, khả năng phân tích và giải quyết vấn đề.
- Kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp và thuyết trình.
- Kỹ năng sử dụng các trang thiết bị, máy móc trong chế biến thực phẩm.
- Kỹ năng ngoại ngữ.
Các kỹ năng này là cần thiết để sinh viên có thể làm việc thành công trong lĩnh vực thực phẩm.
3. Điều kiện tuyển sinh và các khối thi phổ biến
3.1 Điểm chuẩn và tiêu chí xét tuyển
Điểm chuẩn ngành kỹ thuật thực phẩm của các trường Đại học, Cao đẳng khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung, điểm chuẩn của ngành này thường cao hơn các ngành khác trong nhóm ngành kỹ thuật. Tiêu chí xét tuyển của ngành kỹ thuật thực phẩm thường bao gồm các yếu tố sau:
- Điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông.
- Điểm thi các môn trong tổ hợp xét tuyển.
- Thành tích học tập, hoạt động ngoại khóa.
3.2 Tổ hợp môn thi và yêu cầu đầu vào
Các tổ hợp môn thi phổ biến cho ngành kỹ thuật thực phẩm bao gồm:
- A00: Toán, Lý, Hóa
- A01: Toán, Lý, Tiếng Anh
- A04: Toán, Sinh, Hóa
- A07: Toán, Hóa, Sinh
Yêu cầu đầu vào của ngành kỹ thuật thực phẩm thường là tốt nghiệp trung học phổ thông với điểm trung bình các môn trong tổ hợp xét tuyển từ trung bình trở lên. Một số trường có thể yêu cầu thí sinh có chứng chỉ tiếng Anh quốc tế IELTS từ 5.0 trở lên hoặc tương đương.
Lưu ý:
- Thông tin về điểm chuẩn và tổ hợp môn thi của ngành kỹ thuật thực phẩm có thể thay đổi theo từng năm. Thí sinh cần cập nhật thông tin chính thức từ các trường đại học, cao đẳng để nắm rõ thông tin tuyển sinh.
- Để có cơ hội trúng tuyển cao, thí sinh cần có điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông cao và có thành tích học tập, hoạt động ngoại khóa tốt.
4. Cơ hội nghề nghiệp và triển vọng sau tốt nghiệp
4.1 Lĩnh vực làm việc và cơ hội thăng tiến
Sau khi tốt nghiệp ngành kỹ thuật thực phẩm, sinh viên có thể làm việc tại các lĩnh vực sau:
- Sản xuất: Sinh viên có thể làm việc tại các nhà máy chế biến thực phẩm, các cơ sở sản xuất thực phẩm, các trang trại chăn nuôi, trồng trọt,… với các vị trí kỹ sư chế biến thực phẩm, kỹ sư bảo quản thực phẩm, kỹ sư vận chuyển – phân phối và tiêu thụ thực phẩm, kỹ sư quản lý chất lượng thực phẩm, kỹ sư an toàn thực phẩm.
- Nghiên cứu: Sinh viên có thể làm việc tại các Viện nghiên cứu, trường Đại học,…với các vị trí như nghiên cứu viên, giảng viên, chuyên gia tư vấn,…
- Giáo dục: Sinh viên có thể làm việc tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp,… với các vị trí giảng viên hoặc chuyên gia tư vấn.
Sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ thuật thực phẩm có cơ hội thăng tiến cao trong nghề nghiệp. Với kiến thức và kỹ năng chuyên môn được đào tạo, sinh viên có thể đảm nhận các vị trí quản lý như trưởng phòng, giám đốc,…
4.2 Mức lương và sự phát triển nghề nghiệp
Mức lương ngành kỹ thuật thực phẩm phụ thuộc vào vị trí công việc, kinh nghiệm và năng lực của mỗi người. Mức lương trung bình của kỹ sư kỹ thuật thực phẩm tại Việt Nam dao động từ 10 đến 20 triệu đồng/tháng. Kỹ sư kỹ thuật thực phẩm có cơ hội phát triển nghề nghiệp cao. Với kiến thức và kỹ năng chuyên môn được đào tạo, sinh viên có thể tiếp tục học tập nâng cao trình độ, nghiên cứu khoa học, hoặc khởi nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực thực phẩm.
5. Các trường Đại học hàng đầu đào tạo ngành
5.1 Tổng quan các trường uy tín
Kỹ thuật thực phẩm là ngành học có triển vọng nghề nghiệp cao, đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội. Do đó, có rất nhiều trường Đại học trên cả nước đào tạo ngành học này. Vậy kỹ thuật thực phẩm học trường nào? Dưới đây là danh sách các trường Đại học đào tạo hàng đầu chuyên ngành kỹ thuật thực phẩm tại Việt Nam:
- Đại học Bách Khoa Hà Nội
- Đại học Quốc gia TP.HCM
- Đại học Nông nghiệp Hà Nội
- Đại học Nông Lâm TP.HCM
- Đại học Công nghệ TP.HCM
Các trường Đại học này đều có đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất hiện đại, chương trình đào tạo tiên tiến, đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật thực phẩm chất lượng cao.
5.1.1 Đại học bách khoa Hà Nội
Là trường Đại học hàng đầu Việt Nam, đào tạo nhiều ngành học chất lượng cao, trong đó có ngành kỹ thuật thực phẩm bách khoa. Chương trình đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm của trường được thiết kế theo hướng ứng dụng, giúp sinh viên nắm vững kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực hành, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
5.1.2 Đại học quốc gia TP.HCM
Cũng là một trường Đại học hàng đầu Việt Nam, đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm với chất lượng cao. Chương trình đào tạo của trường được cập nhật theo các xu hướng mới nhất của thế giới, giúp sinh viên có thể đáp ứng tốt với yêu cầu công việc trong tương lai.
5.1.3 Đại học nông nghiệp Hà Nội
Là trường Đại học chuyên ngành nông nghiệp hàng đầu cả nước, đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm với bề dày kinh nghiệm. Chương trình đào tạo của trường được xây dựng dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ tiên tiến, giúp sinh viên có thể phát triển nghề nghiệp một cách vững chắc.
5.1.4 Đại học nông lâm TP.HCM
Là trường Đại học đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm với chất lượng cao. Chương trình đào tạo của trường được thiết kế theo hướng thực tiễn, giúp sinh viên có thể ứng dụng kiến thức và kỹ năng vào công việc một cách hiệu quả.
5.1.5 Đại học công nghệ TP.HCM
Là trường Đại học công nghệ đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm với chất lượng cao. Chương trình đào tạo của trường được thiết kế theo hướng ứng dụng, giúp sinh viên có thể đáp ứng tốt với yêu cầu của thị trường lao động.
Ngoài ra, còn có một số trường đại học khác cũng đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm chất lượng cao, như:
- Học viện nông nghiệp Việt Nam
- Trường Đại học Cần Thơ
- Trường Đại học Lâm nghiệp
- Trường Đại học Nha Trang
- Trường Đại học Thái Nguyên
6.1 So sánh chương trình đào tạo
Các chương trình đào tạo ngành kỹ thuật thực phẩm của các trường đại học hàng đầu tại Việt Nam đều có những điểm tương đồng và khác biệt nhất định.
6.1.2 Điểm tương đồng
- Các chương trình đào tạo đều được thiết kế để trang bị cho sinh viên kiến thức và kỹ năng cần thiết để làm việc trong lĩnh vực thực phẩm.
- Các môn học cốt lõi của chương trình đào tạo bao gồm: Toán học, vật lý, hóa học, sinh học, khoa học thực phẩm, công nghệ thực phẩm, an toàn thực phẩm, quản lý chất lượng, kỹ thuật máy móc thiết bị, công nghệ thông tin.
6.1.2 Điểm khác biệt
- Một số trường có chương trình đào tạo chuyên sâu về một lĩnh vực cụ thể của ngành kỹ thuật thực phẩm, chẳng hạn như: Công nghệ chế biến thực phẩm, công nghệ bảo quản thực phẩm, công nghệ kiểm soát chất lượng thực phẩm, công nghệ an toàn thực phẩm.
- Một số trường có chương trình đào tạo song ngành hoặc liên kết đào tạo với các trường Đại học nước ngoài để sinh viên có được đồ án kỹ thuật thực phẩm tốt nhất.
5 Tố chất và kỹ năng cần có
Để theo học ngành kỹ thuật thực phẩm, sinh viên cần có các tố chất và kỹ năng sau:
5.1 Tố chất cá nhân và phẩm chất nghề nghiệp
- Có tư duy logic, khả năng phân tích và giải quyết vấn đề tốt.
- Có tính kiên trì, cẩn thận và tỉ mỉ.
- Có khả năng làm việc nhóm và độc lập.
- Có tinh thần trách nhiệm cao.
5.2 Kỹ năng mềm và chuyên môn
- Kỹ năng mềm: Kỹ năng giao tiếp tốt, sử dụng máy tính thành thạo, tiếng Anh tốt.
- Kiến thức chuyên môn về các lĩnh vực: Công nghệ chế biến thực phẩm; công nghệ bảo quản thực phẩm; công nghệ vận chuyển, phân phối và tiêu thụ thực phẩm; hóa phân tích thực phẩm; vi sinh học thực phẩm; dinh dưỡng học; quản lý chất lượng thực phẩm; an toàn thực phẩm.
Kết luận
Kỹ thuật thực phẩm là ngành học sở hữu nhiều triển vọng. Với sự phát triển của xã hội, nhu cầu về nguồn nhân lực kỹ thuật thực phẩm chất lượng cao ngày càng tăng cao. Do đó, các bạn trẻ có đam mê với ẩm thực, có khả năng sáng tạo và muốn góp phần bảo đảm an ninh lương thực, nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe con người, thì ngành kỹ thuật thực phẩm là lựa chọn phù hợp dành cho các bạn.
Nếu muốn tìm đọc thêm những bài viết hấp dẫn khác liên quan đến những ngành nghề hot hiện nay, mời bạn truy cập vào Jobsnew Blog để tiện theo dõi.
