Gia đình là gì? Gia đình chính là nền tảng của xã hội, nơi mà các vai trò và chức năng quan trọng được thực hiện để nuôi dưỡng và phát triển con người, đồng thời cung cấp cho thế hệ trẻ những yếu tố cần thiết như sức khỏe, tri thức, đạo đức và nhân cách để họ có thể hòa nhập vào cuộc sống xã hội. Cùng Jobsnew tìm hiểu kỹ hơn về gia đình là gì dưới nhiều khía cạnh trong bài viết dưới đây bạn nhé!
1. Khái niệm và cảm nhận về gia đình là gì?
1.1 Gia đình là gì trong mắt mỗi người
Gia đình là gì đối với mỗi người chúng ta? Đối với mỗi người, gia đình không chỉ đơn giản là việc chung sống dưới một mái nhà, mà còn là sự kết nối bền chặt giữa các thành viên thông qua quan hệ hôn nhân và huyết thống. Quan hệ này được thể hiện qua cách ứng xử, lời nói và hành động của mỗi người trong gia đình.
Vai trò của gia đình là gì? Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thể chất và tâm hồn, bảo vệ con người khỏi những tác động xấu, cũng như uốn nắn những biểu hiện lệch lạc để phát triển nhân cách toàn diện.
Đây cũng là nơi để chia sẻ yêu thương, vui buồn và tha thứ cho nhau. Thiếu đi sự kết nối này, ta sẽ cảm thấy cô đơn và lạc lõng. Mỗi cá nhân nếu được sinh ra và lớn lên trong một gia đình hạnh phúc sẽ ít gặp phải những vấn đề về tâm – sinh lý cũng như không biết bạo lực gia đình là gì khi lập gia đình sau này.
Bên cạnh đó, mỗi gia đình cũng sẽ được cấp mã số, số hộ gia đình không giống như số sổ hộ khẩu. Đây là mã số do cơ quan bảo hiểm cấp cho mỗi hộ gia đình. Trong các thủ tục hành chính, có những thủ tục phải thực hiện theo diện là hộ gia đình để tránh những thắc mắc không đáng có liên quan đến mã số hộ gia đình là gì.
1.2 Gia đình như một nguồn năng lượng và chỗ dựa tinh thần
Vậy còn tình cảm gia đình là gì? Tình cảm trong gia đình được coi là nguồn năng lượng tinh thần quan trọng đối với mỗi cá nhân. Đây không chỉ là nơi để chia sẻ niềm vui và nỗi buồn mà còn là một chỗ dựa vững chắc trong cuộc sống. Gia đình mang lại sự ấm áp, yêu thương và hỗ trợ tinh thần cho các thành viên trong những thời điểm khó khăn. Đây là nơi mà mỗi thành viên có thể tìm thấy sự an toàn và sự bình yên.
Ngoài ra, gia đình còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và giá trị của mỗi người. Những giá trị về tôn trọng, yêu thương, sự chia sẻ và sự hiểu biết được truyền đạt từ gia đình. Đây là nền tảng quan trọng giúp con người phát triển và trưởng thành.
Gia đình là gì đối với các thành viên? Gia đình cũng là nơi mà mỗi thành viên học hỏi và phát triển kỹ năng xã hội. Qua việc tương tác với nhau, mỗi người học được cách thức giao tiếp, giải quyết xung đột và hỗ trợ lẫn nhau. Điều này giúp tạo ra một môi trường tích cực để phát triển kỹ năng sống cho mỗi thành viên trong gia đình.
Gia đình còn là nơi để xây dựng mối quan hệ xã hội vững chắc. Qua việc hỗ trợ lẫn nhau, mỗi thành viên trong gia đình học được giá trị của sự đoàn kết và lòng hiếu thảo. Điều này giúp tạo ra một cộng đồng gia đình vững mạnh và có khả năng ứng phó với những thách thức từ bên ngoài.
2. Sứ mệnh và ảnh hưởng đối với cộng đồng của gia đình là gì?
2.1 Chức năng kinh tế và sinh sản
Bên cạnh những thắc mắc về gia đình là gì thì nhiều người cũng thắc mắc sứ mệnh của gia đình là gì? Gia đình bắt đầu hình thành khi thực hiện nhu cầu hôn nhân, từ đó thực hiện vai trò sinh con để duy trì dòng họ, tái sản xuất con người. Tái sản xuất con người có thể hiểu theo nghĩa hẹp là sinh con, hoặc theo nghĩa rộng hơn là nuôi dưỡng và giáo dục con cái trong gia đình.
Cùng với sự phát triển của xã hội, gia đình trở thành một đơn vị kinh tế. Vậy chức năng kinh tế của gia đình là gì? Gia đình là một tổ chức có tài sản chung, đặc biệt là về mặt vật chất và tạo ra những tài sản đó thông qua hoạt động sản xuất, kinh doanh. Điều này là cơ sở vật chất quan trọng không thể thiếu của gia đình. Tuy nhiên, mức độ thể hiện chức năng này có sự khác biệt rất lớn trong suốt quá trình lịch sử.
2.2 Vai trò nuôi dưỡng và giáo dục
Vai trò nuôi dưỡng và giáo dục của gia đình là gì? Gia đình chính là môi trường đầu tiên ảnh hưởng đến con người về nhiều mặt như thể chất, văn hóa, trí tuệ, xã hội và lao động. Giáo dục xã hội và giáo dục nhà trường đều đóng vai trò quan trọng trong việc định hình sự phát triển nhân cách. Tuy nhiên, giáo dục gia đình lại đóng vai trò quan trọng nhất trong việc hình thành và phát triển nhân cách cá nhân.
Nội dung giáo dục gia đình là gì? Nó bao gồm các yếu tố văn hóa gia đình và văn hóa cộng đồng, nhằm xây dựng và phát triển nhân cách của con người thông qua việc truyền đạt đạo đức, lối sống, ứng xử, tri thức, lao động và khoa học. Giáo dục gia đình được thực hiện xuyên suốt cuộc sống với nhiều hình thức và nội dung cụ thể, phong phú.
2.3 Gia đình và sự phát triển xã hội
Đối với sự phát triển của xã hội, gia đình là gì? Trong mọi giai đoạn phát triển của xã hội, sự vững bền của gia đình đều đóng vai trò quan trọng đối với sự giàu mạnh và thịnh vượng của đất nước. Việc quan tâm và coi trọng đến gia đình là hướng đi đúng đắn để xây dựng một xã hội phát triển ổn định và bền vững.
Gia đình không chỉ là nơi tái tạo đời sống con người mỗi ngày, mà còn là một tổ chức kinh tế, môi trường giáo dục và cơ cấu xã hội đặc biệt. Với tất cả những đặc biệt đó, gia đình có vai trò cực kỳ quan trọng trong sự phát triển của xã hội, điều này cũng giúp trả lời cho câu hỏi tầm quan trọng của gia đình là gì với xã hội.
Gia đình còn được coi là “tế bào của xã hội”, điều này luôn được khẳng định và không bao giờ thay đổi dù trong bất kỳ hoàn cảnh, xã hội nào. Điều này thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa gia đình và xã hội, tương tự như sự tương tác tự nhiên trong quá trình trao đổi chất, duy trì sự sống của cơ thể. Xã hội (cơ thể) khỏe mạnh tạo điều kiện cho gia đình tiến bộ, còn gia đình (tế bào) hạnh phúc góp phần vào sự phát triển hài hòa của xã hội.
3. Quyền lợi và bổn phận của thành viên trong đơn vị gia đình là gì?
3.1 Nghĩa vụ và sự góp sức của các thành viên trong gia đình là gì?
Nghĩa vụ và sự góp sức của các thành viên trong gia đình là gì? Theo luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định rõ ràng về thành viên trong gia đình như sau:
- Vợ, chồng;
- Cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng;
- Con đẻ, con nuôi, con riêng của vợ hoặc chồng, con dâu, con rể;
- Anh, chị, em cùng cha mẹ, anh, chị, em cùng cha khác mẹ, anh, chị, em cùng mẹ khác cha, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người cùng cha mẹ hoặc cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha;
- Ông bà nội, ông bà ngoại;
- Cháu nội, cháu ngoại;
- Cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột.
Tất cả những người này đều có quan hệ huyết thống và được coi là thành viên trong gia đình theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình.
3.2 Nghĩa vụ giữa vợ chồng trong gia đình là gì?
Nghĩa vụ giữa vợ chồng trong gia đình là gì? Hôn nhân là mối quan hệ giữa vợ và chồng sau khi họ kết hôn. Quan hệ vợ chồng được thiết lập khi nam và nữ kết hôn theo quy định của pháp luật về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn. Sau đó, vợ chồng có những quyền và nghĩa vụ sau:
- Thể hiện tình yêu, trung thành, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc và giúp đỡ lẫn nhau; cùng nhau chia sẻ và thực hiện các công việc trong gia đình.
- Sống chung với nhau, trừ khi có thỏa thuận khác hoặc do yêu cầu của công việc, học tập, hoạt động xã hội và lý do khác.
- Tôn trọng và bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín cho nhau.
- Tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhau.
- Hỗ trợ lẫn nhau trong việc chọn nghề nghiệp, học tập, nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, tham gia hoạt động xã hội.
- Quyền lựa chọn áp dụng chế độ tài sản theo luật định hoặc chế độ tài sản theo thỏa thuận.
- Bảo đảm điều kiện để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình. Trong trường hợp không có tài sản chung hoặc tài sản chung không đủ để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình, vợ chồng có nghĩa vụ đóng góp tài sản riêng theo khả năng kinh tế của mỗi bên.
3.3 Nghĩa vụ giữa cha mẹ và con cái trong gia đình là gì?
3.3.1 Nghĩa vụ của con cái trong gia đình là gì?
Con cái là tài sản quý giá nhất của cha mẹ trong cuộc đời. Tình cảm yêu thương, quan tâm chăm sóc mà cha mẹ dành cho con cái không thể đo đạc bằng bất kỳ giá trị nào. Cha mẹ có công sinh thành, bảo vệ và nuôi dưỡng con. Đạo hiếu là nền tảng vững chắc của gia đình. Quyền và nghĩa vụ của con đã được pháp luật công nhận, bao gồm quyền được thương yêu, học tập, và phát triển lành mạnh.
Con cũng có bổn phận yêu quý, kính trọng cha mẹ và giữ gìn danh dự của gia đình. Đối với con chưa thành niên, có quyền sống chung với cha mẹ và tham gia công việc gia đình phù hợp với lứa tuổi. Còn con đã thành niên, có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, tham gia hoạt động xã hội và đóng góp vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình.
3.3.2 Nghĩa vụ của bậc làm cha – mẹ đối với con cái trong gia đình là gì?
Hãy yêu thương con, tôn trọng ý kiến của con và đảm bảo việc học tập và giáo dục để con phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo và có ích cho xã hội. Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của con chưa thành niên và con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và tự nuôi mình.
Đại diện theo quy định của pháp luật cho con chưa thành niên và con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự. Không phân biệt đối xử với con dựa trên giới tính hoặc tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không lạm dụng lao động của con chưa thành niên hoặc con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự; không ép buộc con làm việc trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội.
3.3.3 Nghĩa vụ giữa các thành viên khác của gia đình là gì?
Mọi thành viên trong gia đình đều có quyền và nghĩa vụ quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ và tôn trọng lẫn nhau, bao gồm cả quyền lợi hợp pháp về nhân thân và tài sản. Nếu sống chung, mọi thành viên trong gia đình cần tham gia vào công việc gia đình và lao động để tạo thu nhập.
Nhà nước sẽ tạo điều kiện để các thế hệ trong gia đình có thể quan tâm, chăm sóc và giúp đỡ lẫn nhau, nhằm duy trì và phát huy những truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam. Mọi cá nhân và tổ chức trong xã hội cũng được khuyến khích tham gia vào việc duy trì và phát huy những giá trị tốt đẹp của gia đình Việt Nam.
Gia đình chính là liên kết giữa tất cả các thành viên trong xã hội. Nhiều thông tin về xã hội có tác động đến con người thông qua gia đình. Xã hội hiểu rõ và toàn diện hơn về một người khi biết được hoàn cảnh gia đình của họ. Nhiều vấn đề quản lý xã hội không chỉ thông qua các cơ quan xã hội, mà còn thông qua hoạt động của gia đình để ảnh hưởng đến con người; nghĩa vụ và quyền lợi xã hội của mỗi người được thực hiện thông qua sự hợp tác chung của các thành viên trong gia đình.
4. Lịch sử và văn hóa của gia đình là gì?
4.1 Nguồn gốc hình thành và hình thái phổ biến
4.1.1 Nguồn gốc của gia đình là gì?
Gia đình đã tồn tại từ rất sớm và trải qua một quá trình phát triển lâu dài. Thực tế, gia đình có những ảnh hưởng và tác động mạnh mẽ đến xã hội. Không phụ thuộc vào cách kiếm sống, gia đình luôn là nơi để đáp ứng những nhu cầu cơ bản cho các thành viên trong gia đình từ thời nguyên thủy cho tới hiện nay.
Một số nhà nghiên cứu xã hội học đã so sánh gia đình loài người với cuộc sống lứa đôi của động vật. Gia đình ở loài người luôn bị ràng buộc bởi các quy định, chuẩn mực giá trị, sự kiểm tra và tác động của xã hội, vì vậy theo các nhà xã hội học, thuật ngữ gia đình chỉ nên dùng để nói về gia đình loài người. Gia đình là một khái niệm phức tạp, bao gồm các yếu tố sinh học, tâm lý, văn hóa và kinh tế, làm cho nó không giống với bất kỳ một nhóm xã hội nào.
Từ mỗi góc độ nghiên cứu hay mỗi lĩnh vực khoa học khi xem xét về gia đình đều có thể đưa ra một khái niệm gia đình là gì, phù hợp với nội dung nghiên cứu và chỉ có như vậy mới có cách tiếp cận phù hợp đến với gia đình. Theo xã hội học, gia đình thuộc về phạm trù cộng đồng xã hội. Vì vậy, có thể xem xét gia đình như một nhóm xã hội nhỏ, đồng thời như một thiết chế xã hội mà có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình xã hội hóa con người.
Gia đình là một thiết chế xã hội đặc thù, một nhóm xã hội nhỏ mà các thành viên của nó gắn bó với nhau bởi quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ con nuôi, bởi tính cộng đồng về sinh hoạt, trách nhiệm đạo đức với nhau nhằm đáp ứng những nhu cầu riêng của mỗi thành viên cũng như để thực hiện tính tất yếu của xã hội về tái sản xuất con người.
4.1.2 Hình thái phổ biến của gia đình là gì?
Về cơ cấu, có thể chia thành 03 loại hình gia đình sau:
- Gia đình hai thế hệ (hay gia đình hạt nhân): bao gồm cha mẹ và con.
- Gia đình ba thế hệ (hay gia đình truyền thống): bao gồm ông bà, cha mẹ và con, còn được gọi là tam đại đồng đường.
- Gia đình bốn thế hệ trở lên: bao gồm nhiều hơn ba thế hệ, còn gọi là tứ đại đồng đường.
Dưới khía cạnh xã hội học, gia đình cũng có thể được phân chia thành hai loại:
- Gia đình lớn (gia đình ba thế hệ hoặc gia đình mở rộng):
Thường được xem là gia đình truyền thống liên quan tới dạng gia đình trong quá khứ. Đó là một nhóm người ruột thịt của một vài thế hệ sống chung với nhau dưới một mái nhà, thường từ ba thệ hệ trở lên, tất nhiên trong phạm vi của nó còn có cả những người ruột thịt từ tuyến phụ.
Dạng cổ điển của gia đình lớn là gia đình trưởng lớn, có đặc tính tổ chức chặt chẽ. Nó liên kết ít nhất là vài gia đình nhỏ và những người lẻ loi. Các thành viên trong gia đình được xếp đặt trật tự theo ý muốn của người lãnh đạo gia đình mà thường là người đàn ông cao tuổi nhất trong gia đình. Ngày nay, gia đình lớn thường gồm cặp vợ chồng, con cái và bố mẹ.
- Gia đình nhỏ (gia đình hai thế hệ hoặc gia đình hạt nhân):
Là nhóm người thể hiện mối quan hệ của chồng và vợ với các con, hoặc mối quan hệ của một người vợ hoặc một người chồng với các con. Do vậy, cũng có thể có gia đình nhỏ đầy đủ và gia đình nhỏ không đầy đủ. Gia đình nhỏ đầy đủ chứa trong nó đầy đủ các mối quan hệ (chồng, vợ, các con)
Ngược lại, gia đình nhỏ không đầy đủ là loại gia đình trong nó không đầy đủ các mối quan hệ, chỉ tồn tại quan hệ của chỉ người vợ với người chồng hoặc chỉ của người cha hoặc người mẹ với các con. Gia đình nhỏ là dạng gia đình quan trọng trong đời sống gia đình, là kiểu gia đình của tương lai và ngày càng phổ biến.
4.2 Gia đình Việt Nam truyền thống và hiện đại
Sự khác nhau giữa 2 kiểu gia đình là gì? Dưới đây là bảng so sánh chi tiết sự khác biệt giữa 2 kiểu gia đình Việt Nam xưa – nay:
| STT | Tiêu chí | Gia đình Việt Nam truyền thống | Gia đình Việt Nam hiện đại |
| 1 | Quy mô gia đình là gì? |
|
|
| 2 | Mối quan hệ giữa các thành viên như thế nào? |
|
|
| 3 | Chức năng của gia đình là gì? |
|
|
| 4 | Vị trí, vai trò của từng thành viên trong gia đình là gì? |
– Con trai: được coi trọng nhiều hơn. – Con gái: Không có giá trị bằng con trai. – Thường con cái phải tuân theo lời của bố mẹ, “Cha mẹ đặt đau con ngồi đấy”.
|
Mối quan hệ giữa các cá nhân bình đẳng hơn. Vẫn còn những mâu thuẫn tồn tại trong các mối quan hệ nhưng đã bớt gay gắt. Các cá nhân có quyền tự do.
|
| 5 | Nghề nghiệp của các thành viên có gì khác? |
|
|
| 6 | Tư tưởng và iá trị chuẩn mực có gì thay đổi? |
|
Bên cạnh những giá trị truyền thống, gia đình Việt Nam còn tiếp thu những giá trị tiên tiến của gia đình hiện đại như:
|
| 7 | Chu kỳ gia đình là gì? |
|
|
Kết luận
Gia đình như là nền tảng của xã hội và cuộc sống cá nhân
Tầm quan trọng của gia đình là gì? Gia đình được coi là nền tảng vững chắc của xã hội và là điểm tựa quan trọng trong cuộc sống cá nhân của mỗi người. Gia đình không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dạy con cái, mà còn là nơi cung cấp sự ấm áp, yêu thương và sự hỗ trợ tinh thần cho các thành viên. Đồng thời, gia đình cũng góp phần quan trọng trong việc duy trì và phát triển giá trị văn hóa, truyền thống của mỗi dân tộc.
Tuy nhiên, để gia đình trở thành nền tảng vững chắc của xã hội và cuộc sống cá nhân, cần có sự chăm sóc, quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của mỗi thành viên. Việc xây dựng môi trường gia đình yên bình, hạnh phúc và lành mạnh là trách nhiệm của tất cả các thành viên trong gia đình.
Sau khi tìm hiểu sâu hơn để trả lời cho câu hỏi gia đình là gì? Chúng tôi hy vọng đã giúp bạn có thêm những thông tin bổ ích. Đừng quên theo dõi Jobsnew và Jobsnew Blog để cập nhật thêm những thông tin hữu ích khác bạn nhé!
